کتاب «اشکانیان: فرمانروایان فراموش شده» نوشتهی محسن جعفری اثر ارزشمندی است که به بررسی تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران در دورهی حکومت اشکانیان میپردازد. این کتاب که سومین اثر از مجموعه «تاریخ ایرانزمین» است، به معرفی این دودمان ابهامبرانگیز در تاریخ ایران میپردازد.
نویسنده در این کتاب، اشکانیان را یکی از خاندانهای برجسته تاریخ ایران معرفی میکند. این دودمان با 471 سال پادشاهی، طولانیترین حکومت در تاریخ ایران محسوب میشوند. اما با وجود این طول عمر تاریخی، شواهد و نوشتههای تاریخی اندکی از این دوره در دست است. کتاب به خوبی توضیح میدهد که چرا دوره اشکانیان به «فرمانروایان فراموش شده» مشهور است. هیچ کتاب تاریخی مستقلی از این دوره بهجا نمانده و در منابع ایرانی نیز تنها اشارات مبهمی به اشکانیان وجود دارد. حتی منابع یونانی و رومی نیز تنها هنگام وقوع جنگهای ایران و روم، به اشکانیان پرداختهاند و دورههای صلح میان دو کشور در تاریکی تاریخ فرو رفته است. با این وجود، کتاب به خوبی نشان میدهد که اشکانیان نقش محوری در حفاظت از فرهنگ و تمدن ایرانی داشتهاند.
در واقع،این خاندان در طول پنج قرن، در برابر یورشهای مکرر سلوکیان و رومیان و دیگر بیگانگان ایستادگی کرده و از هویت ایرانی محافظت نمودهاند. جعفری تأکید میکند که اگر اشکانیان نبودند، احتمالا فرهنگ و تمدن ایرانی همچون تمدن مصر باستان، زیر فشار فرهنگ یونانی و رومی از بین میرفت.
کتاب همچنین به برخی دستاوردهای هنری و معماری دوره اشکانی اشاره میکند. در این دوره، هنر پیکرهسازی با تأثیرپذیری از هنر یونانی گسترش یافت و نقاشی دیواری نیز از جمله هنرهای شکوفا شده بود، نویسنده همچنین بر اهمیت بررسی تأثیر جهانی تمدن و فرهنگ ایرانی تأکید دارد و اشکانیان را یکی از برجستهترین دودمان نگهبان، از این مرز و بوم می داند.
در مجموع، این کتاب تلاش میکند تا چهرهی این فرمانروایان فراموش شده را برای نسل جوان ایرانی ترسیم کند و نقش محوری آنان در حفظ هویت و فرهنگ ایرانی را برجسته سازد.
کتاب اشکانیان : فرمانروایان فراموش شده