کتاب طرح های جنون آمیز

کتاب «طرح های جنون آمیز؛ چگونه طرح های دیوانه واری را بپروریم که موجب پیروزی در نبردها، درمان بیماری ها و دگرگونی صنعت ها شوند؟» نوشته‌ی سافی باکال، از آن دست آثاری‌ست که در همان صفحات ابتدایی، خواننده را با خود به دنیایی متفاوت می‌برد؛ دنیایی که در آن، ایده‌های به ظاهر دیوانه‌وار، قدرت تغییر مسیر تاریخ را دارند. باکال، فیزیک‌دان و کارآفرینی که در مرز میان علم، کسب‌وکار و سیاست حرکت می‌کند، در این کتاب تلاش دارد تا نشان دهد چگونه نوآوری‌های بزرگ، نه از دل ساختارهای رسمی و عقلانی، بلکه از حاشیه‌ها، از ایده‌های طرد شده و از ذهن‌هایی برخاسته‌اند که جرأت کرده‌اند خلاف جریان فکر کنند.
مسئله محوری کتاب، واژه‌ی «طرح جنون آمیز» است؛ ترکیبی از دو واژه‌ی جنون آمیز وطرح (هدف غیرممکن و بلندپروازانه). باکال از این اصطلاح برای توصیف ایده‌هایی استفاده می‌کند که در ابتدا غیرمنطقی، بی‌ثمر یا حتی احمقانه به نظر می‌رسند، اما در صورت پروراندن و حمایت درست، می‌توانند به دستاوردهایی تبدیل شوند که صنعت، علم یا حتی سرنوشت یک ملت را دگرگون کنند. در روایت‌های کتاب، مثال‌های تاریخی فراوانی به چشم می‌خورد: نحوه‌ی تولد رادار پیش از جنگ جهانی دوم، ظهور داروهای ضدسرطان، و حتی داستان شکل‌گیری شرکت‌هایی مثل امریکن ایرلاینز یا پارامونت پیکچرز و نوکیا. باکال هر بار به سراغ نمونه‌ای می‌رود که در ابتدا از سوی سازمان‌ها یا رهبران نادیده گرفته شده، اما بعدها به نقطه‌ی عطفی در تاریخ تبدیل شده است. او، این مسیر پیچیده بین دیوانگی و نبوغ را واکاوی می‌کند.
یکی از بخش‌های قابل‌تأمل کتاب، تمایز میان دو نوع گروه در سازمان‌هاست: «گروه‌های هنری» و «گروه‌های سرباز». گروه‌های هنری، مهد نوآوری‌اند، جایی برای آزمون و خطا، خیال‌پردازی و سرپیچی از قواعد. در مقابل، گروه‌های سرباز، به دنبال نظم، بهره‌وری و اجرای موثرند. باکال هشدار می‌دهد که اگر سازمانی نتواند میان این دو تعادل ایجاد کند، یا در نوآوری شکست می‌خورد، یا در اجرا. او برای این تضاد، استعاره‌ای از فازهای فیزیکی می‌آورد: مانند تغییر حالت آب از مایع به جامد. کتاب او، در نهایت، ستایش عقل جسور است؛ عقلی که به جای محافظه‌کاری، خطر می‌کند و به جای تثبیت، به تحول می‌اندیشد.
«طرح های جنون آمیز؛ چگونه طرح های دیوانه واری را بپروریم که موجب پیروزی در نبردها، درمان بیماری ها و دگرگونی صنعت ها شوند؟» کتابی‌ست برای آن‌هایی که در دل ساختارهای خشک، هنوز به جرقه‌های خلاقیت باور دارند. برای مدیرانی که می‌خواهند فقط کنترل نکنند، بلکه بپرورانند. برای دانشمندانی که می‌دانند مسیر علم، همیشه خطی و روشن نیست. این کتاب، فراخوانی به جسارت، به گوش سپردن به صداهای نامأنوس، و به پرورش آن فکرهایی که در ابتدا، شاید فقط جنون آمیز به نظر برسند.