بهرام بیضایی از چهرههای برجستهی سینما و تئاتر ایران است. او پژوهشهایی در زمینهی تئاتر، اسطوره و تاریخ نیز دارد. آثار او چه در تئاتر و چه در سینما همواره بحثبرانگیز و تاثیرگذار بوده و سبک و شیوهی فیلمسازی او در بین منتقدان و علاقمندان سینما طرفداران زیادی دارد. تاکنون برخی گفتوگوهای بیضایی، به شکل کتاب چاپ شده است. اما ویژگی کتاب گفتوگو با بهرام بیضایی و زنان فیلمهایش در این است که علاوه بر بیضایی، با سه تن از بازیگران زن فیلمهایش نیز گفتوگو شده است.
بهمن مقصودلو که منتقد و پژوهشگر سینما است و خودش نیز دستی در ساخت فیلم دارد، گفتوگوهای این کتاب را انجام داده است. او در این باره میگوید: «من یک بار در سال ۱۳۸۱ در تهران با بیضایی به گفتوگو پرداختم و یک بار دیگر هم پانزده سال بعد در شهری که دانشگاه استنفورد امریکا در آن قرار دارد.» بخشهایی از این گفتوگوها در فیلم مستندی که مقصودلو ساخته، با نام «موزائیک استعارهها» آمده است؛ اما به علت محدودیتهای فیلم، بخشهای زیادی از این گفتوگوها در فیلم نیامده است؛ بنابراین بهمن مقصودلو آنها را به شکل کتاب به چاپ رسانده است.
کتاب گفتوگو با بهرام بیضایی و زنان فیلمهایش شامل سه بخش است. بخش اول شامل گفتوگو با خود بیضایی است. ویژگی مهم این گفتوگو در این است که محدود به کار فیلمسازی بیضایی نیست و موضوعات متعددی را در برگرفته است. در این کتاب با روشنفکری روبرو هستیم که در بسیاری از زمینهها صاحبنظر است. تسلط او بر تاریخ و اسطوره در کنار نگاه او به جامعه، سیاست، مذهب و فضای روشنفکری، این کتاب را خواندنی کرده است. مقصودلو معتقد است آنچه بیضایی گفته، بخش مهمی از تاریخ تئاتر و سینما و حتی روشنفکری ما را روایت میکند.
بخش دوم کتاب، گفتوگو با پروانه معصومی، سوسن تسلیمی و مژده شمسایی است. بازیگرانی که در دورههای مختلف در فیلمهای بیضایی ایفای نقش کردهاند. از ویژگیهای آثار سینمایی و تئاتری بیضایی، حضور پرقدرت و متفاوت زنان در این آثار است. چهرهای که او از زنان تصویر میکند بسیار متفاوت از نمونههایی است که در سینما و تئاتر ایران دیدهایم. از خلال گفتوگو با این سه بازیگر زن مطرح، تا اندازه زیادی میتوان نگرش بیضایی به بازی و نحوه کار او با بازیگران را دریافت.
بخش سوم کتاب گفتوگو با بهرام بیضایی و زنان فیلمهایش، فیلمشناسی بهرام بیضایی است در کنار عکسها و پوسترهایی از فیلمهای او. این بخش هم میتواند اطلاعات خواننده را نسبت به سیر کاری و کارنامهی بیضایی، کاملتر کند. با خواندن این کتاب، علاوه بر شناخت هر چه بیشتر دنیای بیضایی و دغدغههایش، میتوان سیر و تحول تئاتر، سینما و جریان روشنفکری در ایران را از دریچهی چشم این کارگردان بزرگ دید.
کتاب گفت و گو با بهرام بیضایی