کتاب پدر، پسر، روح القدس

این مجموعه در برگیرندهٔ یادداشت هایی است که در طول سال های اخیر به تدریج گردآورده ام و بعضا در مجلات یا سایت هایی منتشر ساخته ام و در اندیشه بودم تا به مرور تکمیل شود و پس از بازنگری و تجدید نظر کامل به صورت کتابی جامع انتشار یابد؛ اما تجربه نشان داده که اینگونه انتظارها به نتیجه مطلوبی نمی رسد و با اشتغالات و گرفتاری های تحصیلی و اجتماعی مجال مورد نظر فراهم نمی شود. از این رو کتاب حاضر را به عنوان ویرایش نخست این مجموعه تقدیم می کنم بدان امید که در ویرایش بعد به آن هدف نزدیک تر شوم. اینک که این یادداشت ها به صورت یک مجموعه مستقل انتشار می یابد یادآوری یک نکته ضروری است: زمانی که از عشق و شوق و دلبستگی نویسندگان و شاعران مسیحی به آل الله سخن می گوییم باید به یاد داشته باشیم که هر یک از ایشان در فرهنگ و فضای خاص خود پرورش یافته اند و نباید از آنان بیش از ادای احترام و اعتراف به حقیقت انتظاری داشت. باید این آثار را در همین حد و با همین کارکرد مطالعه کرد و از آن ها بهره برد. از جوینده و یابنده مسیحی که در مدح و ثنای امیرمومنان یا در سوگ و رثای سالار شهیدان اثری از خود به جای می گذارد نباید انتظار تغییر دین و آیین داشت یا توقع فهم و درک همه معارف الهی نمود و از رفتار و گفتار عادی او در چارچوب فرهنگ مسیحی اش تعجب کرد. چنین کسی از یک فرهنگ دیگر است با پیشینه ها و باورهای بسیار متفاوت و گاه کاملا متناقض آمده است و همین تضاد و فاصله به آثارش چنین جذابیتی بخشیده است. هر چند نسبت تأثیرپذیری و شرایط روحی و معنوی افراد با هم تفاوت دارد اما به هرحال چنین افرادی معمولا در تعلق به این فضای فرهنگی متفاوت مشترکند؛ پس نباید از تابلویی که به دیوار اتاق خود زده اند یا کتاب دیگری که منتشر کرده اند یا سخنان تازه ای که می گویند تعجب کرد. نام این مجموعه را با ایهام برگزیده ام. نخست اقانیم سه گانه الوهیت مسیحی به ذهن تبادر می کند که با موضوع کتاب تناسب دارد، اما مقصود من چیز دیگری بوده است. در احادیث و روایات ما ذکر شده است که: «ما قال فینا قائل بیت شعر إلا یوید بروح القدس »؛ «کسی برای اهل بیت شعر نمی سراید جز آنکه به مدد الهی جبرئیل یاری شود ». شاعران مسیحی نیز اگر برای پدر امت امیرمومنان و فرزندش سالار شهیدان شعری سروده و قلمی زده اند بی تردید مورد عنایت روح القدس قرار گرفته اند.