از زمان ظهور اسلام در کشور عربستان تا به امروز، این دین با سرعت کمنظیری در سرتاسر جهان گسترشیافته و افراد زیادی به جرگهی پیروان اسلام پیوستهاند. این امر و عوامل متعدد دیگر، موجب شده تا مسلمانان در زمینهی نحوه و چگونگی حکومت بر مردم، ویژگیهای حاکم ایدئال، شیوهی برخورد با اتباع غیرمسلمان و مانند این مسائل سیاسی، با چالشهای فراوانی روبهرو شوند. در راستای یافتن راهحلی برای این معضلات، متفکران مسلمان بسیاری از نقاط مختلف جهان، بر پایهی تفسیر و فهم خود از متون و روایات دینی و همچنین تاریخ اسلام، دست به تولید نظریات سیاسی متمایز از یکدیگر زدند. این نظریات طیف گستردهای از افکار اندیشمندان شیعه و سنی را شامل شده و اهمیت فراوانی در تاریخ ادیان دارند؛ لذا، هر کس که بخواهد شناخت بهتری از دین اسلام و تغییر و تحولات آن در گذر زمان داشته باشد، لازم است که به مطالعهی نظاممند این آرا و نظریات بپردازد.
کتاب «نظریهی سیاسی در اسلام» اثر علی الزمیع و ترجمهی حسین واله، یکی از منابع مناسب و معتبر برای حرکت بهسوی این هدف است. این کتاب با عنوان فرعی «تحلیلی انتقادی از سرگذشت اندیشهی سیاسی سنی و شیعه و تحولات آن»، گزارشی تحلیلی از مهمترین دیدگاهها و نیز جریانهای سیاسی در جهان اسلام شیعی و سنی به دست میدهد و ضمن آن، فرایند تاریخی-تحولی که در این زمینه رخداده و پیوند و تعامل دو جنبهی نظر و عمل در آن را برجسته میسازد. این اثر همچنین پیچیدگیهای نظریهپردازی درباب سیاست را ضمن نگاه تاریخی به پیشینهی این نظریهپردازی، هم در گذشته تاریخی و هم در دوران معاصر در جغرافیای جهان اسلام با توجه به فرازوفرودها در کنشگری سیاسی در گذر زمان از دوران وحی تاکنون را مورد بررسی و تدقیق قرار میدهد. علاوهبر این موارد، کاوش در مفاهیم و مسائل اصلی در نظریه سیاسی، هم از منظر فلسفه سیاست و هم از نگاه اندیشمندان مسلمان گذشته و معاصر از قبیل قدرت، مشروعیت، خشونت، ساختارهای حقوقی و قانونی و چالشهای مقابل هرگونه راهکاری برای این مسائل، از جذابیتهای دیگر این کتاب است. درنهایت این کتاب بهدلیل نثر گیرای نویسنده و نیز ترجمهی روانش، میتواند برای پژوهشگران و علاقهمندان به حوزهی تاریخ و نظریه اسلام، بسیار مفید و سودمند باشد.
کتاب نظریه سیاسی در اسلام