نوآوری اجتماعی مفهوم و موقعی (تجربه) جدیدی است که بیش از دو دهه از جعل و ابداع مفهومی آن نمی‌گذرد. این مفهوم و تجربه در کشورها و سرزمین‌های مختلف امکان به‌کارگیری داشته و هر کدام از آن‌ها بر مبنای ساختار اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی منحصر به خود، بر موضوع و مبحث خاصی متمرکز می‌شوند. چنانچه مدل‌های متنوع توسعه را که از سال‌های پس از جنگ جهانی دوم تا به امروز توسط کشورهای اروپایی و خاصه آمریکا تدوین و برنامه‌ریزی‌شده، و توسط سایر کشورها مورد اجرا قرار گرفته و پیاده‌سازی شده‌اند را از نظر بگذرانیم، کاملا هویداست که کشورهای اصطلاحا توسعه‌یافته آن مدل‌ها را برای سایر مناطق و کشورهای جهان که امروزه در ادبیات رایج علوم سیاسی و اقتصاد از آن‌ها به‌عنوان سرزمین‌های درحال‌توسعه یاد می‌شود، طراحی و تدوین کرده‌اند. اما مدل موردنظر ما، یعنی مدل نوآوری اجتماعی، اگر بتوان آن را مدلی برای توسعه تصور کرد، ابتدا توسط خود آن کشورها مورد بهره‌برداری قرار گرفته و در حل‌وفصل کردن بخش اعظمی از شکاف‌های اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی و سیاسی، به موفقیت غیرقابل‌انکاری دست یابد. ازاین‌جهت، کاوشی دقیق و سنجیده در این مدل و نحوه اعمال در نقاط مختلف جهان از اهمیت و حساسیت فراوانی برخوردار است. کتاب «پیدا و پنهان نوآوری اجتماعی» اثر اباذر اشتری مهرجردی، نویسنده ایرانی، یکی از بهترین منابع موجود در این زمینه است. کتاب حاضر به‌خوبی نشان می‌دهد در این میان، چگونه گروهی از افراد معتقدند نمونه‌هایی از تجربه نوآوری اجتماعی را درگذشته می‌توان شناسایی کرد؛ اما به نظر می‌رسد این اقدام نوعی شانه خالی‌کردن از زیر بار مسئولیت اجتماعی ناشی از این نوآوری محسوب شده و باید در همین قالب، اقدامات نوآورانه اجتماعی را دنبال کند. اما نوآوری اجتماعی با مفاهیمی چون کارآفرینی اجتماعی، استارت‌آپ‌های اجتماعی، تعاونی‌های اجتماعی، خیریه‌ها، اقدامات اجتماع‌محور و... متفاوت است. این نوشتار سعی در گستراندن این مباحث و ارائه نمونه‌هایی در نقاط مختلف جهان داشته و چگونگی پیدایش و عملکرد این مفاهیم در کشور ایران نیز بررسی می‌کند.
کتاب پیدا و پنهان نوآوری اجتماعی
پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی