کتاب بررسی گسترده فقهی: کذب

فطرت انسان بر حسن صدق و راستی و قبح کذب و کژی سرشته شده و اساس ادیان الهی بر آن استوار است. حتّی دشمنان راستی و حقیقت نیز اوّلین حربه‌‌ای که با آن به دشمنی می‌پردازند، تکذیب حقیقت است و با همین حربه به دشمنی با حقیقی‌ترین حقیقت‌ها و راستگوترین راستگویان یعنی خداوند متعال، قرآن کریم و پیامبر عظیم الشأن (ص) پرداخته‌اند.
در قرآن کریم ۲۸۲ مورد مشتقّات (کلمات هم‌خانواده) «کذب» استعمال شده و به روش‌های گوناگون مذموم و قبیح شمرده شده است و در روایات فراوانی دروغ و دروغ‌گویان نکوهش شده‌اند.
کذب که به عنوان کلید خانه‌ی خبائث از آن یاد شده، در زمره‌ی گناهانی است که مانع دست‌یابی انسان به حقیقت ایمان می‌شود و بعض اقسام آن مانند کذب علی الله و علی الرسول از بالاترین کبائر شمرده شده که اجتناب از آن را برای جامعه‌ی ایمانی هر چه ضروری‌تر می‌نمایاند.
با این حال سوالات فراوانی پیرامون کذب وجود دارد و تا این سوالات پاسخ داده نشود، بدیهی است انتظار این‌که در حوزۀ فردی و اجتماعی بتوان وظیفۀ خود را در برابر آن به درستی انجام داد، مشکل است.
از جمله این‌که حقیقت کذب چیست، آیا همۀ اقسام کذب از گناهان کبیره است و اصلا ملاک کبیره بودن معصیت چیست، آیا خلف وعد، هزل و مبالغات از اقسام کذب محسوب می‌شود، توریه چیست و چه حکمی دارد، آیا حرمت کذب، مسوّغات و موارد استثناء نیز دارد و سرانجام، قول به غیر علم چه حکمی دارد، آیا دلیلی بر حرمت قول به غیر علم مطلقا وجود دارد و در صورت نبودن دلیل، مقتضای اصول عملیه چیست؟
پاسخ فقهی به این پرسش‌ها احتیاج به تفقّه عمیق و همه‌جانبه‌ دارد که رسالۀ حاضر متکفّل آن است.
این رساله که محصول دروس خارج فقه آیت الله سیّد محمّد رضا مدرّسی طباطبایی یزدی (دام ظلّه) پیرامون کذب و قول به غیر علم است، در عالی‌ترین سطح تحقیقات فقهی در حوزۀ علمیۀ قم ایراد گردیده و به عنوان چهارمین جلد از مجموعه مقالات فقهی به زیور طبع آراسته شده تا در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.