غیبت، به کسر غین، اسم مصدر «اغتیاب»، همان پشت سر گویی است که در قرآن کریم و سنّت پیامبر (ص) و معصومین (ع) مورد نهی شدید و أکید قرار گرفته است و در تبیین حدود آن روایات زیادی وارد شده است.
متن پیش رو، محصول دروس خارج فقه حضرت آیت الله سیّد محمّد رضا مدرّسی طباطبایی یزدی (دامت افاضاته) پیرامون موضوع «غیبت» است که در عالیترین سطح تحقیقات فقهی در حوزۀ مقدّسۀ قم ارائه گردید. با آنکه زبان متداول دانش فقه و نیز رساله‌هایی در این سطح، زبان عربی است، ولی نظر به أهمّیت موضوع از منظر دو علم فقه و اخلاق و نیاز جامعۀ علمی کشور، صلاح در آن دانسته شد که پیش از تعریب، جهت بهرهبرداری فضلا و پژوهشگران به زبان فارسی نیز منتشر شود.
رسالۀ حاضر همچون سایر آثار فقهی و اصولی ایشان، دارای مزایایی است که موجب طراوت و سرزندگی آن شده است، از جمله: آزاد اندیشی فقهی در چارچوب شناخته شدۀ فقه اهل بیت (ع) در عین احترام به انظار بزرگان و بهره‌گرفتن از آن‌ها؛ دقّتهای لغوی، رجالی (سندی)، تاریخی و روایی؛ بحث مستوعب و فراگیر حول مسئله و پرداختن به فروعاتی که در کتب فقهی کمتر بدان پرداخته شده و … .
موارد زیر را میتوان نمونه‌هایی از ژرف‌اندیشی و جامع‌نگری در تألیف یا تنظیم این اثر برشمرد: تبیین و تعریف دقیق واژۀ غیبت، بررسی مستوفای چهار آیه از کتاب الله در این‌باره، ارائه و بررسی پنج وجه برای ملاک تعیین کبیره بودن گناه، اشتراط یا عدم اشتراط مستوریت عیب در حرمت غیبت، مدخلیت و عدم مدخلیت رضایت مغتاب، اشتراط یا عدم اشتراط وجود مخاطب یا قصد انتقاص در حرمت غیبت، بیان اصل عدمی در موارد شک، حکم غیبت شخص نامعیّن، طریق شرعی جبران غیبت، حدود جواز غیبت متجاهر به فسق، حدود جواز غیبت ظالم توسط مظلوم در مقام تظلّم (انتصار مظلوم)، جواز غیبت در مقام استشاره، جرح شهود و …، حرمت استماع غیبت، حکم غیبت داوطلبان تصدّی مشاغل مهمّ در نظام جمهوری اسلامی و … .
کتاب بررسی گسترده فقهی: غیبت (موضوع، احکام و موارد استثنا)
پرتو ثقلین