«انیس الطالبین و عده السالکین» کتابی نوشته خواجه محمد پارسا است. این اثر در دسته ادبیات عرفانی تقسیم بندی می شود. این کتاب شامل شرح احوال، افکار و مقامات خواجه بهاءالدین نقشبند و جانشین او است که سلسله نقشبندیه را بنیانگذاری کرد. از این کتاب دو نسخه با دو نویسنده متفاوت باقی مانده است؛ نسخه هایی که به مفصّل و مختصر معروف هستند. در نسخه مفصّل، نام صلاح بن مبارک بخاری به عنوان نویسنده کتاب آورده شده اما در منابع و فهرست های مختلف «انیس الطالبین و عده السالکین» به خواجه محمد پارسا منسوب است با این حال محققان به دلایلی روشن انتساب نسخه مختصر را به خواجه محمد پارسا قطعی عنوان کرده اند. خواجه محمد پارسا سال ها پس از نوشتن نسخه مختصر، رساله‌ای هم در مقامات خواجه علاءالدین عطار جانشین خواجه بهاءالدین نقشبند نوشت که بعدها عبدالرحمن جامی این دو رساله را در یک کتاب گردآوری کرد و مطابق خواسته محمد پارسا در دستنویسی کنار هم قرار داد. «انیس الطالبین و عده السالکین» در واقع همان نسخه دستنویسی است که عبدالرحمان جامی از خود به جای گذاشته و شامل دو کتاب در ستایش بهاءالدین نقشبندیه و جانشین او است. این کتاب در تمجید از صفات و شایستگی های خواجه محمد بهاءالدین شاه نقشبند نوشته شده و در چهار بخش تقسیم بندی شده است. بخش اول کتاب به ویژگی های ولایت و شخصی که ولایت را می پذیرد و به عنوان ولی است اختصاص دارد. بخش دوم کتاب به شرح روزگار جوانی، خانواده و پیشینه خواجه بهاءالدین نقشبند می پردازد و توضیحی درباره آداب، سلوک و سلسه خواجگان ارائه می دهد. در بخش سوم نویسنده به موضوع منویات خواجه می پردازد و صفات، احوال، اقوال و اخلاق خواجه نقشبند را شرح می دهد، این بخش به ستایش احوال درونی خواجه اختصاص دارد. بخش چهارم هم نویسنده به ذکر کرامات و معجزاتی که خواجه نقشبند به آن ها معروف بوده می پردازد.
کتاب انیس الطالبین و عده السالکین
علمی