آیت الله هاشمی رفسنجانی در فرمی موجز، هدفمند و بسیار بدیع، به مباحثی نظیر خصوصیات روشنفکری دینی، جایگاه فقاهت و نو آوریهای تاریخی امام (ره)، گرفتار شدن تمدن اسلامی به رکود تحجر پس از قرنها شکوفائی و بیداری غرب با رهایی از تحجر مسیحیت و قرون وسطی، توسعه فقه حکومتی، الزامات آزاد اندیشی دینی و نتایج آن پرداخته اند که مباحث نو آورانه فقهی در آن کاملا به چشم می خورد.