کتاب اورمیه در دوره مشروطه

شهر اورمیه، در شمال غرب ایران، بنابه دلایلی دارای جایگاهی راهبردی است. پیشینة تاریخی این شهر، که برخی از مورخان آن را زادگاه زردشت می‌نامند؛ نزدیکی به کانون‌های قدرت منطقه‌ای چون روسیه (اتحاد جماهیر شوروی سابق) و عثمانی (کشورهای ترکیه و عراق)؛ حضور مذاهب متعددی چون مسلمانان، مسیحیان اعم از آسوری و ارمنی، یهودی و زرتشتی و... که باعث شده تا مطمع نظر هیات‌های تبشیری و مبلغان مذهبی باشد و نیز موقعیت طبیعی این شهر به عنوان منطقه‌ای کشاورزیو نزدیکی به دریاچه اورمیه و نیز  نزدیکی به تبریز به عنوان دومین شهر بزرگ ایران در دوره قاجار و اهمیت آن شهر به عنوان ولیعهدنشین، از جمله دلایل راهبردی بودن این شهر به شمار می‌رود. شاید به واسطة دارا بودن همین ویژگی‌ها است که این شهر بحران‌های گوناگونی را پشت سر گذاشته و غائله‌های فراوانی را به خود دیده است که در کمتر سرزمین و شهری رخ داده است. 

انقلاب مشروطه ایران یکی از فرازهای مهم و حساس تاریخی ایران زمین است که مردم جهت بدست آوردن حقوق خود به پا خاستند و علیه رژیم حاکم قیام کردند. در این انقلاب که از آن به عنوان انقلابی چندشهری نام می‌برند همه شهرها و روستاها از اقوام و مذاهب مختلف در عرصه بودند و دست به فعالیت زدند. 

منطقه آذربایجان و شهر تبریز فعال‌ترین مناطق  در این عرصه بود و شهرهای دیگر آذربایجان نیز متاثر از تبریز به فعالیت در این زمینه پرداختند که شهر اورمیه از فعال‌ترین شهرها در این انقلاب ملی بود. در این پژوهش به تکاپوهای فعالان سیاسی- اجتماعی اورمیه در تاریخ مشروطه پرداخته می‌شود که علی رغم نقش سترگ، مغفول واقع شده و جز در منابع معدودی آن هم در کتاب‌هایی که به بررسی تاریخ کلی این شهر پرداخته‌اند مطلبی منتشر نشده است. در این پژوهش،‌ سعی شده است تا ابتدا بستر تاریخی انقلاب مشروطه در پهنه ایران زمین تبیین شود و آن‌گاه به نقش این شهر در این انقلاب سترگ پرداخته شود. بحران‌هایی که این شهر در این انقلاب پشت سرگذاشته است از مهم‌ترین فرازهای پژوهش حاضر می‌باشد.