کتاب «باستان‌شناسی سینما و خاطره قرن» نوشته ژان لوک گدار، با نویسندگی مشترک یوسف اسحاق‌پور، کتابی دربارۀ نقش سینما در قرن بیستم است. این کتاب گفتگوی بین گدار، فیلمساز پیشکسوت موج نوی فرانسه، و اسحاق پور، سینماگر مشهور است. آن ها در این کتاب به رابطه پیچیده بین فیلم و تاریخ پرداخته و توضیح داده‌اند که چگونه سینما نه تنها رویدادها و تغییرات فرهنگی و اجتماعی قرن بیستم را ثبت کرده، بلکه در موارد متعددی به آن تحولات شکل داده است. گدار معتقد است که سینما که در قرن بیستم متولد شد، خیلی زود تبدیل به فرم هنری غالب و بهترین مورخ هنری شد. او استدلال می‌کند که فیلم و تاریخ به‌طور جدایی‌ناپذیری پیوند خورده‌اند و سینما به‌عنوان رسانه‌ای عمل می‌کند که می‌تواند گذشته را احیا کند و چشم‌اندازی منحصربه‌فرد از رویدادهای تاریخی ارائه دهد. گدار به خوبی توضیح می‌دهد که چگونه فیلم‌ها جوهر دوران‌های مختلف، از فیلم‌های صامت چاپلین تا تبلیغات جنگ جهانی دوم را به تصویر می‌کشیدند و می‌کشند. این کتاب همچنین به اندیشه‌های گدار درباره تئوری فیلم و تکنیک‌های سینمایی می‌پردازد. برای مثال او بر اهمیت ریتم در فیلم تاکید داشته و آن را با موسیقی و شعر مقایسه می‌کند. به عقیدۀ گدار ریتم یک فیلم می‌تواند احساسات و افکار را در مخاطب برانگیزد و سینما را به «هنری که فکر می‌کند» تبدیل کند. این گفتگو همچنین به تأثیر رویدادهای مهم تاریخی بر سینما می‌پردازد. گدار و اسحاق پور درباره اینکه چگونه فیلم‌ها چهره‌هایی مانند هیتلر، استالین و مائو را به تصویر می‌کشند و اینکه چگونه این بازنمایی‌ها بر درک عمومی تأثیر گذاشته‌اند، بحث می‌کنند. در نهایت، کتاب با بحث در مورد آینده سینما به پایان می‌رسد. گدار و اسحاق‌پور در مورد اینکه فناوری دیجیتال و رسانه‌های جدید چگونه قرن آینده فیلمسازی را شکل خواهند داد، حدس‌هایی می‌زنند. گدار معتقد است که سینما همچنان به تکامل خود ادامه می‌دهد و رسانه‌ای قدرتمند برای داستان‌گویی و بیان هنری باقی می‌ماند.
کتاب باستان شناسی سینما و خاطره یک قرن
حرفه نویسنده
ژان-لوک گدار
نشر چشمه
ژان لوک گدار
