کتاب «عرفان شرق و غرب» با زیر عنوان فارسی «تحلیلی مقایسه ای دربارۀ ماهیت عرفان» اثر رودولف اتو، متکلم و فیلسوف آلمانی، مطالعه تطبیقی از تجربیات عرفانی در سنت‌های شرقی و غربی است. این کتاب که در سال 1932 منتشر شد، با بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود بین تجارب عرفانی شرق با تمرکز بر عرفان هندو شانکارا و غرب با تمرکز بر عرفان مسیحی مایستر اکهارت به ماهیت عرفان می‌پردازد. هدف اولیه اتو در این کتاب، مقایسۀ تجربیات عرفانی شانکارا و اکهارت است. او معتقد است که با وجود تفاوت‌های فرهنگی و اعتقادی، شباهت‌های اساسی در تجارب عرفانی آن‌ها وجود دارد. هر دو عارف به دنبال تجربه مستقیم و بدون واسطه امر الهی هستند که فراتر از تفکر عقلانی معمولی است. اتو همچنین به ماهیت عرفان می‌پردازد و آن را تجربه‌ای توصیف می‌کند که فراتر از امور عقلانی و حسانی است. او بر کیفیت وصف ناپذیر تجارب عرفانی تأکید می‌کند که نمی‌توان آن را به‌طور کامل در قالب کلمات یا مفاهیم به تصویر کشید. تأکید بر «ناگفتنی» بودن تجربۀ عرفانی امری مشترک میان عرفان شرقی و غربی است. مفهوم محوری در تحلیل اتو از ماهیت عرفان، مفهوم «نومینوس» است، اصطلاحی که او برای توصیف جنبه غیرعقلانی و هیبت انگیز امر الهی ابداع کرد. او بررسی می‌کند که چگونه تجارب عرفانی شانکارا و اکهارت با مواجهه با چیزهای بی‌نظیر شکل گرفته‌اند که حسی از شیفتگی و ترس را برمی‌انگیزد. اتو سپس مضامین وحدت و دوگانگی را در عرفان بررسی می‌کند. آدوایتا ودانتای شانکارا بر ماهیت غیر دوگانه واقعیت تأکید می‌کند، جایی که روح فردی (آتمن) با واقعیت غایی (برهمن) یکسان است. در مقابل، عرفان اکهارت، در عین حال که به دنبال وحدت با الوهیت است، تمایز بین روح و خدا را حفظ می‌کند. اتو بررسی می‌کند که چگونه این دیدگاه‌های متفاوت منعکس‌کننده تفاوت‌های فرهنگی و فلسفی بین شرق و غرب است. قابل ذکر است که اتو در تحلیل خود از روش‌شناسی تاریخی و پدیدارشناختی استفاده کرده است. این اثر برای علاقه‌مندان به مطالعات تطبیقی دینی، عرفان شرقی و عرفان غربی، یکی از بهترین منابع موجود به حساب می‌آید.
کتاب عرفان شرق و غرب
سوفیا
رودولف اوتو
