کتاب فرهنگ علوم انسانی
نویسنده:
داریوش آشوری
معرفی کتاب فرهنگ علوم انسانی
شاید همگان داریوش آشوری را به اسم نشناسند اما امروزه بی‌شک همه کم‌وبیش واژه‌های ساخته‌ی طبع او را به کار می‌برند. داریوش آشوری زادۀ ۱۱ مرداد ۱۳۱۷ در تهران، نویسنده، اندیشمند، زبان‌شناس و مترجم ایرانی است که سال‌هاست دور از وطن زندگی می‌کند. او دوره‌ی دکترای اقتصاد را رها کرد تا به پژوهش و نوشتن در حوزه‌هایی که به آن‌ها علاقه دارد بپردازد. آشوری مترجم نامدار آثار بزرگانی چون نیچه، کاپلستون، ماکیاولی و توماس مور است و این تسلط او به زبان و وضع واژگان نو در فارسی، سبب شده که یک‌تنه بار فرهنگستانی را به دوش بکشد و واژه‌های بسیاری را بسازد یا پیشنهاد کند که در میان اهالی علوم انسانی قبول عام یافته است.
فرهنگ علوم انسانی داریوش آشوری، فرهنگی الفبایی است که معادل فارسی بسیاری از واژگان پرکاربرد و اصطلاحات رایج در رشته‌های ادبیات و فلسفه را ارائه داده است. «گفتمان، درس‌گفتار، گزین‌گویه، برون‌سپاری، پیکربندی، رواداری و زیست‌مایه» از جمله واژه‌های فارسی‌ای هستند که نخستین بار آشوری در برابر معادل‌های لاتینشان پیشنهاد داده است. بنا به اعتقاد او، باید معادل‌ها را از زبان زنده‌ی مردم انتخاب کرد تا ماندگار شوند، هرچند برخی از معادل‌سازی‌های خود او چنین سرنوشتی نداشته‌اند.
آشوری فرهنگ علوم‌انسانی‌اش را نخستین‌بار در دهه‌ی 50 شمسی منتشر و پس از آن چند ویراست جدید از این کتاب ارائه کرد. او نخستین بارقه‌های تولد این کتاب را سال‌های همکاری‌اش با غلامحسین مصاحب و دایره‌المعارف فارسی می‌داند. سال‌ها نوشتن و ترجمه به او نشان می‌دهد که باید برای برگردان اندیشه‌های مدرن، معادل‌های فارسی مناسب آن اندیشه‌ها را وضع کرد که نتیجه‌اش همین فرهنگ است. از مهم‌ترین اهداف این کتاب جداکردن زبان علمی از ادبی است چراکه زبانمایه‌ی علمی تفاوت‌‌هایی اساسی با زبانمایه‌ی ادبی دارد تا جایی که از نظر ماهیت کاربرد رویاروی آن قرار می‌گیرد.
او خود در مقدمه‌ی کتاب می‌گوید از آنجا که فارسی زبانی توانا و واژه‌ساز است بسیاری از معادل‌ها را از متون قدیم یا امروزی اقتباس کرده و بسیاری دیگر را در فرهنگش آورده تا به بوتۀ آزمایش گذاشته شوند. باید گفت فرهنگ علوم انسانی داریوش آشوری، بهترین و جامع‌ترین مرجع برای یافتن معادل‌های فارسی واژگان فرنگی‌ست.
فرهنگ علوم انسانی داریوش آشوری، فرهنگی الفبایی است که معادل فارسی بسیاری از واژگان پرکاربرد و اصطلاحات رایج در رشته‌های ادبیات و فلسفه را ارائه داده است. «گفتمان، درس‌گفتار، گزین‌گویه، برون‌سپاری، پیکربندی، رواداری و زیست‌مایه» از جمله واژه‌های فارسی‌ای هستند که نخستین بار آشوری در برابر معادل‌های لاتینشان پیشنهاد داده است. بنا به اعتقاد او، باید معادل‌ها را از زبان زنده‌ی مردم انتخاب کرد تا ماندگار شوند، هرچند برخی از معادل‌سازی‌های خود او چنین سرنوشتی نداشته‌اند.
آشوری فرهنگ علوم‌انسانی‌اش را نخستین‌بار در دهه‌ی 50 شمسی منتشر و پس از آن چند ویراست جدید از این کتاب ارائه کرد. او نخستین بارقه‌های تولد این کتاب را سال‌های همکاری‌اش با غلامحسین مصاحب و دایره‌المعارف فارسی می‌داند. سال‌ها نوشتن و ترجمه به او نشان می‌دهد که باید برای برگردان اندیشه‌های مدرن، معادل‌های فارسی مناسب آن اندیشه‌ها را وضع کرد که نتیجه‌اش همین فرهنگ است. از مهم‌ترین اهداف این کتاب جداکردن زبان علمی از ادبی است چراکه زبانمایه‌ی علمی تفاوت‌‌هایی اساسی با زبانمایه‌ی ادبی دارد تا جایی که از نظر ماهیت کاربرد رویاروی آن قرار می‌گیرد.
او خود در مقدمه‌ی کتاب می‌گوید از آنجا که فارسی زبانی توانا و واژه‌ساز است بسیاری از معادل‌ها را از متون قدیم یا امروزی اقتباس کرده و بسیاری دیگر را در فرهنگش آورده تا به بوتۀ آزمایش گذاشته شوند. باید گفت فرهنگ علوم انسانی داریوش آشوری، بهترین و جامع‌ترین مرجع برای یافتن معادل‌های فارسی واژگان فرنگی‌ست.
درباره داریوش آشوری
داریوش آشوری (زاده ۱۱ مرداد ۱۳۱۷ تهران) نویسنده، اندیشمند، زبان شناس و مترجم ایرانی است. کار او در علوم سیاسی، جامعه شناسی، سخن سنجی، فلسفه و زبان شناسی است.شوری دانش آموختهٔ دبیرستان های البرز و دارالفنون است. در دوران نوجوانی با مطالعهٔ نشریات حزب توده به آن مکتب گرایش پیدا کرد، و پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مدتی عضو سازمان جوانان حزب توده بود. پس از چندی در سال ۱۳۳۶ به حزب زحمتکشان ملت ایران (نیروی سوم) پیوست. آشوری در سال ۱۳۳۷ از دارالفنون دانش آموخته و وارد دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران شد و لیسانس اقتصاد خود را در سال ۱۳۴۲ گرفت. در همان سال در دورهٔ دکتری اقتصاد در همان دانشکده پذیرفته شد ولی آن را نیمه کاره رها کرد. کار تألیف کتاب، ترجمه، و نوشتن مقالات را از همین دوران شروع کرد. نخستین کتاب او، به نام فرهنگ سیاسی، در روزگار دانشجویی از او منتشر شد که هنوز هم، با نام دانشنامهٔ سیاسی، در ایران در زمینهٔ علوم سیاسی کتاب مرجع است و تاکنون بیش از سی چاپ از آن منتشر شده است. در همان دوران آشوری در موسسهٔ انتشارات فرانکلین به عنوان ویراستار در دائرةالمعارف فارسی و سپس در بخش انتشارات به کار مشغول بوده است.آشوری از بنیانگذاران کانون نویسندگان ایران و عضو انتخاب شدهٔ نخستین هیئت دبیران آن بوده است (۱۳۴۸). در دوران دانشجویی عضو هیئت اجراییهٔ «جامعهٔ سوسیالیست های نهضت ملی ایران» به رهبری خلیل ملکی بوده است.در دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی، دانشکدهٔ علوم اجتماعی، دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، در موسسهٔ شرق شناسی دانشگاه آکسفورد در بریتانیا، و دانشگاه زبان های خارجی توکیو تدریس کرده، و عضو هیئت مولفان لغت نامهٔ فارسی در موسسهٔ لغت نامهٔ دهخدا (وابسته به دانشگاه تهران)، عضو هیئت ویراستاران دانشنامهٔ ایرانیکا (دانشگاه کلمبیا در نیویورک) و از نویسندگان آن بوده است. همچنین سردبیری چند مجلهٔ ادبی و نیز نامهٔ علوم اجتماعی را، در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی (وابسته به دانشگاه تهران)، به عهده داشته است. پس از انقلاب با خانوادهٔ خود در فرانسه زندگی می کند.آشوری در قلمرو علوم اجتماعی و فلسفهٔ مدرن به توسعهٔ زبان فارسی از نظر دامنهٔ واژگان و بهبود سبک نگارش یاری فراوان کرده است. آشوری در آثار خود واژگان نوترکیبی چون گفتمان، همه پرسی، آرمان شهر، رهیافت، هرزه نگاری، درس گفتار و مانند آن را به کار برد که معادلی برای آن در زبان فارسی وجود نداشت. فرهنگ علوم انسانی او شامل صدها ترکیب و واژهٔ اشتقاقی تازه برای گسترش زبان فارسی در زمینهٔ علوم انسانی و فلسفه است. از میان آثار او می توان به بازاندیشی زبان فارسی، شعر و اندیشه، تعریف ها و مفهوم فرهنگ، و فرهنگ علوم انسانی اشاره کرد. ما و مدرنیّت نام مجموعه مقاله هایی از اوست که در آن به تحلیل بحران فرهنگی جامعهٔ ایران در مواجه مدرنیّت می پردازد. وی نویسندهٔ عرفان و رندی در شعر حافظ، است که تفسیری هرمنوتیکی از بنیادهای اندیشگی دیوان حافظ بر پایهٔ پژوهش متن شناسانهٔ تاریخی است.
دسته بندی های کتاب فرهنگ علوم انسانی
محصولات مرتبط با کتاب فرهنگ علوم انسانی
اولین نفری باشید که نظر خود را درباره "کتاب فرهنگ علوم انسانی" ثبت می‌کند