کتاب «تحلیل محتوا: مبانی روششناسی» نوشته کلوس کریپندورف، راهنمای جامعی در حوزۀ تئوری و عمل تحلیل محتوا است. این کتاب به طور گستردهای به عنوان یک منبع بنیادی برای محققان در علوم اجتماعی، مطالعات ارتباطات و زمینههای مرتبط در نظر گرفته میشود. به لحاظ ساختاری، کتاب در سه بخش اصلی تنظیم شده است که هر بخش بر جنبههای مختلف تحلیل محتوا تمرکز دارد. کریپندورف با مبانی مفهومی تحلیل محتوا شروع میکند، به مولفههای روش شناختی میپردازد و با کاربردهای عملی و تکنیکهای ارزشیابی، کتاب را به پایان میرساند. کریپندورف ابتدا تأکید میکند که تحلیل محتوا اساسا یک روش تحقیق تجربی است و شامل تجزیه و تحلیل سیستماتیک متون، تصاویر یا سایر موارد معنادار برای ایجاد استنباط قابل تکرار و معتبر در مورد زمینههایی است که در آنها استفاده میشود. او بیان میکند که تحلیل محتوا ماهیتی «اکتشافی» دارد، بدین معنا که محققان از این روش برای کشف الگوها، مضامین و معانی درون دادهها استفاده میکنند. تجزیه و تحلیل محتوا همچنین به عنوان داشتن یک قصد «استنباطی» توصیف میشود. هدف پژوهشگران نتیجهگیری از دادههای خود است که میتواند به زمینههای عامتری تعمیم یابد. بخش بعدی کتاب به مولفههای روش شناختی تحلیل محتوا پرداخته است. نویسنده ابتدا اهمیت تعریف واحدهای تحلیل و انتخاب نمونههای مناسب را توضیح میدهد. همچنین روش شامل یکسانسازی و نمونهبرداری است. یکسانسازی شامل تقسیم محتوا به قطعات قابل مدیریت است، در حالی که نمونهگیری تضمین میکند که دادههای تجزیه و تحلیل شده نماینده جمعیت بزرگتر است. کدگذاری یک مرحله مهم در تحلیل محتوا است که شامل دستهبندی دادهها بر اساس معیارهای از پیش تعریف شده است. در نهایت نیز، کتاب به کاربردهای عملی تحلیل محتوا پرداخته است. کریپندورف کاربردهای عملی تحلیل محتوا را از طریق مثالها و مطالعات موردی متعدد نشان میدهد و توضیح میدهد که چگونه تحلیل محتوا میتواند برای انواع مختلف دادهها، از جمله محتوای رسانهای، سخنرانیهای سیاسی و حتی پستهای رسانههای اجتماعی اعمال شود.
کتاب تحلیل محتوا