زندگی زینت دریایی برای ابراهیم مختاری چنان جذاب بوده است که یک فیلم مستند (زینت یک روز بخصوص) و یک فیلم سینمایی (زینت) دربارۀ او ساخته اما به این فیلمها اکتفا نکرده و کتابی هم دربارۀ او منتشر کرده است.
«در گرگ و میش راه» روایت زندگی زینت دریایی است. او در یکی از روستاهای قشم به نام سلخ زندگی میکند. فضای حاکم بر این روستا مردسالارانه و بسته است. دختران در سنین کم باید ازدواج کنند و حق انتخاب همسر و تحصیل ندارند. در چنین فضایی زینت دریایی تصمیم میگیرد به گونهای دیگر زندگی کند، او میخواهد خودش برای زندگیش تصمیم بگیرد، نه اطرافیان و جامعۀ کوچک روستایش. او سرانجام در انتخاب شوراها شرکت میکند و بیشترین رای را در انتخابات شورای روستا میآورد.
در زیر عنوان کتاب عبارتی آمده است که در واقع چکیدۀ کتاب است؛ تلاش مداوم زنی در جامعهای بسته و مردسالار. کوششهای بیوقفۀ زینت در این روستای کوچک در مقابل سنتها و باورهایی کهنه، بهسان مبارزهای عظیم برای آزادی است. برداشتن برقع و گرفتن کار به عنوان بهورز قدمی بلند برای تغییر نگرش آدمهای سنتی در فضایی کوچک است. همه زینت را میشناسند و نگاه بدی به او دارند. تلاش و مبارزۀ زینت در ابتدا جنبهای فردی دارد اما او به دنبال تغییری بزرگتر است. او فقط به فکر خودش نیست بلکه میخواهد بهطور ریشهای این نگاه مردسالارانه را به چالش بکشد و راه را برای زنان و دختران دیگر باز کند. حضور او در شورای روستا گامی برای رسیدن به این هدف و تغییری اساسی در روستایی کوچک است.
زینت در جایی از کتاب میگوید: «اگر بتوانم کاری انجام بدهم و تغییری در این جامعه به وجود بیاید، بعدها روح من میرود در قالب تکتک این دخترهای کوچک. دلم نمیخواهد آنها اینقدر زجر بکشند. شصت هفتاد سال سختی زیاد نیست، ولی اگر تغییری پیدا نشود ما باید هزاران سال این دردها را تحمل کنیم.»
«در گرگ و میش راه» بهطور مفصل به زندگی زینت دریایی پرداخته است. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول از کودکی تا کشف برقع برای اشتغال در بهورزی روایت میشود و در بخش دوم به فعالیتهای او از آغاز کار بهورزی تا پایان کار او در شورای روستا میپردازد.
«در گرگ و میش راه» ناداستانی خواندنی و جذاب است که روایت یک مبارزۀ زنانه را در محیط مردسالارانه روایت میکند. این روایت نه تنها به زنان بلکه به همۀ انسانها جرئت مبارزه و تغییر را میآموزد.
کتاب در گرگ و میش راه