حسن اسفندیاری ملقب به محتشم السلطنه (زاده ۱۲۸۳ قمری - درگذشته ۱۳۲۳ شمسی) سیاست مدار ایرانی و رییس مجلس شورای ملی، وزیر و سفیر کبیر ایران بوده است. او همچنین پدر همسر اول مریم فیروز محسوب می شود.
حسن اسفندیاری ملقب به محتشم السلطنه روز چهارشنبه ۱۸ ذیحجه ۱۲۸۳ در روز عید غدیر در تهران متولد شد. جدّش میرزا عبدالله نوری منشی مخصوص عباس میرزا نایب السلطنه بود و پدرش میرزا محمد خان رئیس ملقب به صدیق الملک در دورۀ سلطنت فتحعلی شاه قاجار از سال ۱۲۳۹ قمری وارد خدمات دولتی شد. در سال ۱۲۶۸ ق به وزارت خارجه راه یافت و سالها سمت معاونت و کفالت داشت. وی در ۱۷ ذیحجه ۱۳۱۷ فوت کرد.
میرزا حسن تحصیلات مقدماتی را نزد میرزا لطفعلی خان صدر الافاضل و سید احمد ادیب پیشاوری آموخت و سپس وارد دارالفنون شد و مدتی نیز در مدارس دینی به آموختن مقدمات عربی، ادبیات فارسی و دوره ای از فقه و اصول و حدیث پرداخت.
کتاب محتشم السلطنه
تاریخ ایران
منصوره اتحادیه
