کتاب روش های پژوهش در علوم اجتماعی

کتاب «روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی» اثر چاوا فرانکفورد و همکاران، یکی از منابع جامع و شناخته‌شده در حوزه‌ی متدولوژی تحقیق در علوم اجتماعی است که برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به انجام پژوهش‌های علمی طراحی شده است. این اثر با زبانی ساده و ساختاری منظم، خواننده را با اصول بنیادین، مراحل اجرایی، و ابزارهای مورد استفاده در پژوهش‌های اجتماعی آشنا می‌سازد.
در این کتاب، ابتدا به چیستی علم و ویژگی‌های پژوهش علمی پرداخته می‌شود و تفاوت میان انواع تحقیقات-کمی، کیفی و ترکیبی-با دقت توضیح داده شده است. نویسندگان ضمن تبیین اهداف اصلی تحقیق (نظیر توصیف، تبیین، و پیش‌بینی)، اهمیت رعایت ملاحظات اخلاقی در پژوهش‌های انسانی را نیز به‌عنوان یکی از ارکان اساسی در نظر گرفته‌اند. در بخش طراحی تحقیق، خواننده با چگونگی انتخاب موضوع، تدوین سوال‌های پژوهشی، بررسی پیشینه، تعریف فرضیه‌ها و متغیرها آشنا می‌شود. این بخش همچنین به معرفی طرح‌های مختلف پژوهشی-از جمله پژوهش‌های کمی (مانند طرح‌های آزمایشی، شبه‌آزمایشی، پیمایشی و همبستگی) و کیفی (نظیر مطالعه موردی، قوم‌نگاری، نظریه‌پردازی مبنایی و تحلیل محتوا)-می‌پردازد و ویژگی‌های پژوهش‌های ترکیبی را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
در ادامه، روش‌های گردآوری داده به‌طور مفصل معرفی شده‌اند. در حوزه کمی، ابزارهایی چون پرسش‌نامه‌های استاندارد، مصاحبه‌های ساختاریافته، تحلیل محتوای کمی، و استفاده از داده‌های ثانویه ارائه شده‌اند. در بخش کیفی نیز به مصاحبه‌های عمیق، گروه‌های کانونی، مشاهده مشارکتی و تحلیل کیفی اسناد پرداخته می‌شود. مفاهیم اندازه‌گیری، شامل سطوح مختلف سنجش (اسمی، ترتیبی، فاصله‌ای، نسبی)، به همراه مباحثی مانند روایی و پایایی ابزارها، ساخت شاخص‌ها و مقیاس‌سازی نیز به‌صورت دقیق بررسی شده‌اند. این مفاهیم به پژوهشگر کمک می‌کنند تا ابزارهایی معتبر و دقیق برای جمع‌آوری داده طراحی کند.
بخش تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز یکی از قسمت‌های کلیدی این کتاب است. در اینجا، آمار توصیفی (مانند میانگین، میانه، نما، انحراف معیار و...) و آمار استنباطی (نظیر آزمون‌های فرضیه، تحلیل واریانس، رگرسیون و...) برای تحلیل داده‌های کمی ارائه شده‌اند. تحلیل داده‌های کیفی نیز با تأکید بر فرایندهایی چون کدگذاری، طبقه‌بندی و تحلیل روایی معرفی شده است. در پایان، نویسندگان به نگارش گزارش پژوهش علمی پرداخته‌اند. از ساختار کلی گزارش گرفته تا نحوه‌ی ارائه‌ی یافته‌ها، بحث و نتیجه‌گیری، ارجاع‌دهی استاندارد و استفاده از منابع، همگی به زبانی شیوا و عملی تشریح شده‌اند.