خان نشین قراختایی ، قره ختایی یا قراختائیان یا قراختاییان (در بنمایه های چینی:西遼 لیائوی باختری )پادشاهی ای وابسته به قوم ختایی بود که میان سال های ۱۱۲۴ تا ۱۲۱۸ میلادی در آسیای میانه برپا بود. این دودمان به دست یلو داشی -که رهبر بازمانده دودمان لیائو که از میهن خود در شمال و شمال خاوری چین به آسیای میانه گریخته بودند بود- بنیادنهاده شد.
نایمان ها به رهبری کوچلک خان در ۱۲۱۱ میلادی فرمانروایی این امپراتوری را به دست گرفتند و سرانجام این پادشاهی به دست مغول ها از میان رفت.زبان متداول این کشور ختایی و چینی بود. پایتختشان بلاساغون بود که امروزه در قرقیزستان جای دارد و دین های رواج دار در آن کنفوسیوس گرایی، بوداگرایی و اسلام بود.
قره ختاییان چندین بار به فرارود تاختند و یکی از دلیل های از پا درآمدن سامانیان بودند. علاالدین تکش (۵۶۸-۵۹۸ هجری) با یاری قراختاییان بر خوارزم چیره شد.سلطان محمد خوارزمشاه پس از جنگ های بسیار در سده هفتم هجری فرارود را که در آن زمان زیر فرمان قره ختاییان بود به زیر فرمان خود درآورد...
کتاب تاریخ شاهی قراخطائیان کرمان
علم
محمد ابراهیم باستانی پاریزی
