کتاب ترجمه کلیله و دمنه

کلیله و دمنه کتابی است مشتمل بر مجموعه ای از افسانه ها. بسیاری از محققان توافق کرده اند که این کتاب به ریشه های هندی برمی گردد و بر اساس متن سانسکریت است. این کتاب در عصر عباسیان به‌ویژه در قرن دوم هجری (قرن هشتم میلادی) توسط عبدالله بن مقفع با استفاده از شیوه نگارش خود به عربی ترجمه شد. پیش از ترجمه به عربی، در آغاز قرن ششم میلادی به دستور خسرو اول به زبان پهلوی برگردانده شد.

در مقدمه کتاب آمده است که محقق هندی بدبا آن را برای دبشلیم پادشاه هند نوشته است. نویسنده از حیوانات و پرندگان به عنوان شخصیت های اصلی آن استفاده کرده است که عمدتا به شخصیت های انسانی اشاره دارد. این افسانه‌ها موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرند که قابل توجه‌ترین آنها رابطه بین شاه و قومش است. علاوه بر این، آنها شامل تعدادی قصار و خطبه هستند. خسرو اول وقتی از کتاب و خطبه های آن شنید، به برزویه طبیب دستور داد که به هند سفر کند و آنچه در کتاب است نسخه برداری کند و به فارسی پهلوی ترجمه کند. واختانگ ششم پادشاه کارتلی در قرن هجدهم از فارسی به گرجی ترجمه کرد. کار او که بعدا توسط استادش سلطان صبا اوربلیانی ویرایش شد، همراه با ترجمه ناتمام قبلی توسط داوود اول پادشاه کاختی، به عنوان مرجع در تعیین متن اصلی احتمالی استفاده شده است.