کتاب مانیفست سایبرگ

«مانیفست سایبرگ» نوشته‌ی دانا هاراوی، متنی نظری در تقاطع فمینیسم، علم، فناوری و سیاست است که نخستین‌بار در سال ۱۹۸۵ منتشر شد. این مقاله بعدها به‌عنوان بخشی از کتاب «میمون‌ها، سایبورگ‌ها و زنان» گنجانده شد. هاراوی در این متن از استعاره‌ی "سایبرگ" - موجودی ترکیبی از انسان و ماشین - برای بررسی مرزهای درهم‌ریخته‌ی هویت، بدن، و قدرت در عصر پساصنعتی استفاده می‌کند. او با این استعاره تلاش می‌کند چارچوب تازه‌ای برای اندیشیدن به فمینیسم و سوژه‌ی مدرن پیشنهاد دهد.
در بخش اصلی مقاله، هاراوی به نقد دوگانه‌هایی مثل زن/مرد، طبیعت/فرهنگ، بدن/ماشین، و انسان/حیوان می‌پردازد و می‌گوید در جهان تکنولوژی‌محور امروز، این مرزها دیگر به‌سادگی قابل تشخیص نیستند. به‌نظر او، فناوری‌های اطلاعاتی و زیستی ساختار تجربه‌ی انسانی را به‌گونه‌ای تغییر داده‌اند که هویت‌ها را سیال و ترکیبی کرده‌اند. سایبرگ، در این متن، نماد این وضعیت جدید است؛ وضعیتی که در آن مرزهای سنتی فرو می‌ریزند و امکان تعریف‌های تازه‌تری از خود، بدن و رابطه با جهان پدید می‌آید.
هاراوی از این استعاره برای بازاندیشی در سیاست فمینیستی استفاده می‌کند. او برخی از اشکال فمینیسم سنتی را که بر تمایزات ثابت و هویت‌های اساسی تکیه دارند، ناکافی می‌داند. از نظر او، رویکردی التقاطی و ترکیبی می‌تواند ابزار بهتری برای فهم وضعیت زنان و اقلیت‌ها در دنیای مدرن باشد. او همچنین پیشنهاد می‌کند که سیاست فمینیستی باید بتواند با فناوری وارد گفت‌وگو شود، نه اینکه آن را فقط ابزار سلطه بداند. در نتیجه، سایبرگ به‌عنوان مفهومی استعاری، ابزاری برای تصور اتحادهای تازه و سیاست‌های انعطاف‌پذیر در نظر گرفته می‌شود. در مجموع این اثر نه‌تنها مرزهای میان انسان و ماشین را بازتعریف می‌کند، بلکه نگاهی انتقادی به اسطوره‌های مبدأ، پاکی و رهایی نیز دارد. هاراوی از مدل‌هایی که بر یک گذشته‌ی خالص یا طبیعتی اصیل تأکید دارند فاصله می‌گیرد و به‌جای آن، وضعیتی ترکیبی، متکثر و در حال تغییر را پیشنهاد می‌دهد. «مانیفست سایبرگ» هم‌زمان به‌عنوان متنی بنیادین در فمینیسم، پساانسان‌گرایی و مطالعات علم و فناوری شناخته می‌شود که از خواننده می‌خواهد به‌جای بازگشت به هویت‌های از پیش تعریف‌شده، با وضعیت متغیر و پیچیده‌ی عصر فناوری کنار بیاید.