قوانین و مقررات مربوط به مجازات جرایم نیروهای مسلح یا قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، مصوب سال 1382، چارچوب اصلی برخورد با تخلفات و جرایم نظامیان را تعیین میکند. این قانون شامل 137 ماده و 51 تبصره است و به طور جامع به انواع جرایم نظامی و مجازاتهای مربوطه میپردازد. نیروهای مسلح در این قانون شامل ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی انتظامی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمانهای وابسته به آنها میشود. این قانون برای حفظ نظم، انضباط و اقتدار نیروهای مسلح طراحی شده است. برخی از مهمترین جرایم نظامی عبارتند از: 1. فرار از خدمت: که بسته به شرایط و مدت فرار، مجازاتهای متفاوتی از حبس تا اخراج از خدمت را در پی دارد. 2. تمرد و نافرمانی: که میتواند شامل سرپیچی از دستورات مافوق یا اهانت به آنها باشد. 3. سوء استفاده از موقعیت نظامی: مانند اختلاس، ارتشاء یا سوء استفاده از امکانات نظامی. 4. افشای اسرار نظامی: که با توجه به اهمیت اطلاعات افشا شده، مجازاتهای سنگینی را در پی دارد. 5. غفلت در انجام وظایف: که میتواند منجر به خسارات جانی یا مالی شود. 6. سرقت اموال و تجهیزات نظامی: که با توجه به ارزش و اهمیت اموال مسروقه، مجازات متفاوتی دارد.
مجازاتهای در نظر گرفته شده در این قانون شامل طیف وسیعی از تنبیهات انضباطی تا حبس، جزای نقدی، تنزل درجه، اخراج از خدمت و در موارد بسیار شدید، اعدام میشود. شدت مجازاتها معمولا بیشتر از جرایم مشابه در قوانین عمومی است، زیرا جرایم نظامی میتواند تهدیدی جدی برای امنیت ملی محسوب شود. نکته مهم دیگر، صلاحیت دادگاههای نظامی در رسیدگی به این جرایم است. این دادگاهها با توجه به ماهیت خاص جرایم نظامی و لزوم حفظ اسرار نظامی، صلاحیت انحصاری در رسیدگی به این پروندهها دارند. قانون مذکور همچنین به مواردی چون جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، جرایم بر ضد وظایف نظامی، و جرایم علیه اموال و اسرار نظامی میپردازد. این قانون همچنین شرایط تشدید یا تخفیف مجازاتها را مشخص کرده است. آگاهی از این قوانین برای تمامی نیروهای مسلح ضروری است، زیرا از سویی به آنها در انجام صحیح وظایفشان کمک میکند، و از سوی دیگر از ارتکاب ناخواسته جرم نیز جلوگیری مینماید. همچنین، این قوانین نقش مهمی در حفظ انضباط و کارآیی نیروهای مسلح ایفا میکند.
در مجموع، قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح، ابزاری حیاتی برای حفظ نظم، انضباط و کارآمدی نیروهای مسلح کشور است و نقش مهمی در تضمین امنیت ملی ایفا میکند.
کتاب قوانین و مقررات مربوط به مجازات جرایم نیروهای مسلح 1403