کتاب حاضر از چهار بخش شکل گرفته است .بخش نخست با عنوان "پیش گفتار مترجم" شامل مطالبی درباره آثار و اندیشههای مارکس و انگلس است .در بخش دوم که با عنوان "نقش کار در گذر میمون از انسان "نگارش یافته ;مارکس و انگلس، مراحل رشد و تکامل انسان را از زمانی که به شکل حیوانات در بالای درخت زندگی میکرد تا زمانی که اندک اندک از دست خود برای ابزار سازی، دامداری، کشاورزی، ابداع شیوههای تولید و تقسیم سود جست، نشان میدهند .بخش سوم مقالهای است با عنوان "درباره ماتریالیسم تاریخی "این مقاله شرحی است درباره تاریخ اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور انگلستان که پیشتر ذیل کتابی با عنوان سوسیالیسم تخیلی و علمی منتشر شده بود .کارل مارکس ( 1818 1883) و فردریک انگلس ( 1802 1895) در این مقاله ضمن مروری بر اندیشههای سیاسی و فلسفی متفکرانی چون :بیکن، هابس و لاک ;شرایط و ویژگیهای طبقه کارگر و بورژوازی در این کشور را تحلیل مینمایند .بخش چهارم :شامل متن مکاتبات مارکس و انگلس پیرامون "ماتریالیسم تاریخی "است .در این مکاتبات ضمن توضیح و تشریح برخی اشکالات و یا برداشتهای نادرست از ماتریالیسم تاریخی، نحوه شکلگیری و تکوین سوسیالیسم علمی بررسی میشود .علاوه برآن، مهمترین اصول و وضایف سیاسی طبقه کارگر در موقعیتهای بسیار متفاوت و لحظات تاریخی تبیین میگردد .
کتاب درباره ی تکامل مادی تاریخ