سروش در باب نهج البلاغه دو کتاب دارد یکی همین کتاب که شرح خطبه ی همام است مشهور به خطبه ی متقین و دیگری کتاب حکمت و شریعت که دو جلدی بوده و شرحی است بسیار خواندنی بر نامه ی علی ابن ابی طالب به پسرش حسن که به نوعی وصیت نامه ی آن حضرت تلقی میشود.
کتاب اوصاف پارسایان شامل یک مقدمه ، خود خطبه به زبان عربی ، ترجمه ی فارسی خطبه و سپس شرح مفصل آنست که در هیجده فصل دسته بندی شده است . این فصول ماحصل جلسات متعدد سخنرانی است که در سال 1366 در مسجد امام صادق برگزار شده است که اولین جلسه ی در اول آبانماه 66و آخرین جلسه در مورخه بیست و یکم اسفند ماه همان سال برگزار شده است.
سروش در مقدمه ی کتب نوشته : در نوجوانی با دو منبع مهم اخلاق اسلامی و سلوک عملی آشنا یافتم . نخست کتاب جامع السعادات ملا مهدی نراقی و دیگری کتاب المراقبات فی اعمال السنه از میرزا جواد آقا ملکی تبریزی . شاید اگر این دو کتاب متوالیا" به چنگ من نمی افتادند من هیچگاه به تفاوت عظیم آن دو تفطن نمی یافتم .
بی هیچ تردید دانستم که اخلاق اسلامی را از طهاره الاعراق ابن مسکویه و اخلاق ناصری خواجه نصیر طوسی ( که آداب می گساری را نیز در بر دارد) خواستن ، آب در هاون کوفتن و باد به غربال پیمودن است . آب را باید از سر چشمه برداشت و این سر چشمه جز ارشادات و تعلیمات پیشوایان دین نیست . کلمات پیامبر و خطبه های نهج البلاغه و دعاهای صحیفه ی سجادیه ، منبع فوار فضایل اسلام اند و برای تدوین علم اخلاق اسلامی باید از آنها مدد جست .
علی که خود سر حلقه ی پارسایان بود و در سلوک و تقرب به مرتبه ی ارجمند ولایت نایل آمده بود و آموزگار بزرگ جهاد اکبر و پرده دار حرم ستر خداوند بود بهتر از هر کس دیگر شایستگی داشت که مفسر کلام باری باشد و معنی تقوا را که جامع جمیع فضایل و سر کرامت نزد حق است باز نماید و از اوصاف پارسایان که بندگان خداوندند پرده بردارد .
کتاب اوصاف پارسایان
صراط
عبدالکریم سروش
