کتاب مصرف کننده ی غیر قابل کنترل

کتاب «مصرف‌کنندۀ غیرقابل کنترل» که توسط یانیس گابریل و تیم لانگ نگاشته شده است، نگاهی نو به پدیده مدرن مصرف‌گرایی دارد. ایدۀ اصلی کتاب این است که «مصرف‌کننده» امری نوین است که با «مشتری» تفاوت دارد. در واقع، نویسندگان معتقدند که مدل‌های مصرفی تحت تأثیر تغییرات اساسی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته‌اند که توان مدیریت مصرف‌کننده را در شرایط موجود از بین برده اند. آن‌ها با استناد به تغییرات در اقتصاد مدرن، افزایش نابرابری‌های اجتماعی، بحران‌های محیط زیستی و فشارهای ناشی از سیاست‌های اقتصاد نسبتی و بحران مالی، نشان می‌دهند که سیستم مصرفی امروزی نتوانسته است به شکل پایدار و قابل‌توجهی مصرف‌کننده را در ساختار اقتصادی و فرهنگی جای دهد. در این میان، یکی از مباحث مهم کتاب، معرفی و تحلیل مدل‌های مختلف مصرف‌کننده است. نویسندگان در طول کتاب به بررسی ۱۰ مدل متفاوت مصرف‌کننده می‌پردازند که هر یک نشان‌دهنده جنبه‌های متعدد و گاه متضاد رفتار مصرفی است. این مدل‌ها از مصرف‌کننده‌ای که صرفا به عنوان یک نهاد منفعل در برابر تبلیغات و استراتژی‌های بازاریابی عمل می‌کند، تا مصرف‌کننده‌ای که نقش فعال را داشته باشد را توضیح می‌دهند. در بخش دیگری از کتاب، نویسندگان به تأثیر فناوری‌های نوین مانند اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و مباحث مربوط به داده‌های بزرگ بر رفتار مصرف‌کننده می‌پردازند. آن‌ها معتقدند که ظهور فضای مجازی نه تنها راه‌های نوینی برای تبلیغات و بازاریابی فراهم کرده، بلکه باعث تغییر چشم‌انداز مصرف‌کننده از یک نقش منفعل به یک نقش فعال شده است. با این حال، مصرف‌کنندگان امروزی با وجود دسترسی به اطلاعات بی‌سابقه، همچنان مجموعه‌ای از واکنش‌های ناسازگار، متناقض و اغلب غیرقابل پیش‌بینی از خود نشان می‌دهند. به طور کلی، این کتاب نشان می‌دهد که مصرف‌کننده امروزی تنها یک نهاد منفعل نیست بلکه موجودی پویا با نیازها، آرزوها و ترس‌های گوناگونی است که در هر زمان می‌تواند واکنش‌های پیش‌بینی‌ناپذیری نشان دهد و این دقیقا چیزی است که نام کتاب انتخاب شده است: مصرف‌کنندۀ غیرقابل کنترل. نکته مهمی که نویسندگان بر آن تأکید دارند، این است که جامعه مدرن با در نظر گرفتن تحولات جهانی و افزایش آگاهی‌های عمومی، دیگر نمی‌تواند بر اساس الگوهای مصرفی منسوخ و ثابت که برای دوره‌های گذشته طراحی شده‌اند، عمل کند.