محاکم کیفری بینالمللی در مسیر عدالت کیفری بینالمللی، عدالت انتقالی و توجه به حقوق بشر گام برداشتهاند؛ بااینحال، گزاف است اگر ادعا شود که محاکم کیفری بینالمللی به عدالت کیفری بینالمللی منجر شدهاند. همینطور شکبرانگیز است اگر شکلگیری آنها را صرفا در راستای دستاوردهای حقوق بشری جامعه بینالمللی بدانیم. تردیدها در آنجا شکل مییابند که چنین محاکمی تنها پیرامون نقض حقوق بشر و حقوق بینالملل بشردوستانه کشورهای ضعیف تشکیل شدهاند. آیا نسلی از محاکم کیفری بینالمللی وجود دارد که به جنایات ضدحقوق بشری قدرتهای بزرگ و یا کشورهایی که متحد قدرتهای بزرگ بودهاند، رسیدگی کند؟ چرا هیچ دادگاهی درباره جنایات جنگی و نقض حقوق بشر در ویتنام یا در الجزایرشکل نمیگیرد؟ درباره جنایات انجامشده در شوروی استالینی چه اقدامی انجام شده است؟ حال آنکه محاکمی در کامبوج و سیرالئون شکل یافتند و موضوع عدالت انتقالی در افغانستان مورد توجه قرار گرفته است. چرا امروزه برای سوریه دادگاهی بینالمللی شکل نمیگیرد و یا شورای امنیت نمیتواند این پرونده را به دیوان کیفری بینالمللی ارجاع دهد؟
درباره مهدی ذاکریان
دکتر مهدی ذاکریان. روابط بینالملل دانشیار عضو هیات علمی گروه روابط بینالملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات متولد سال 1347 می باشد.
کتابی عالی برای شناخت مفاهیم اساسی در "عدالت کیفری" و تاریخچه دادگاههای بین المللی کیفری از نورنبرگ تا صدام حسین. برای دوران گذار، توصیه میکنم حتما این کتاب و کتاب مسیرآشتی دزموند توتو را که به مفهوم "عدالت انتقالی" میپردازد، مطالعه بفرمایید.