اِبْن‌ِ عَریف، ابوالعباس احمد بن محمد بن موسی بن عطاءالله صَنهاجی، فقیه، محدث و صوفی مشهور اندلسی (۱۰۸۸- سپتامبر ۱۱۴۱م) می‌باشد. از قبیله صنهاجه و خود از مردم المریه بود. پدر وی اهل طنجه بود و گفته‌اند که او را از آن روی «عریف» نامیده‌اند که در آن‌جا رئیس پاسبانان شب (صاحب حرس اللیل) بوده است. ابن عریف را پدرش در آغاز نوجوانی به سبب تنگی معیشت نزد جولایی به شاگردی گماشت، اما او از هر کاری جز قرائت قرآن و مطالعه کتاب بیزار بود، سرانجام پدرش ناچار با اشتغال او به کسب علم موافقت کرد. ابن عریف در المریه به آموزش قرآن و فقه و حدیث پرداخت، سپس به تحقیق در وجوه قرائات و جمع روایات همت گماشت و در علوم ادبی از کتاب الفصوص فی اللغات و الاخبار تألیف صاعد بن حسن ربعی بهره‌ور شد.
