اکبر ثقفیان در سال 1345 در شهر زنجان دیده به جهان گشود. اندکي پس از تولد، به همراه خانواده به تهران منتقل شده، اوايل تحصيلات ابتدائي را در تهران گذراند. سپس به زنجان بازگشت و تا اخذ ديپلم در آن شهر اقامه گزيد. علوم مقدماتي شامل صرف و نحو را در حوزه علميه زنجان، همزمان با تحصيلات دبيرستان آغاز نمود و در کنار آن در کلاس‌هاي تفسيري اساتيد مبرز حوزه علميه زنجان نيز حاضر مي‌شد. اين سال‌ها با شروع نهضت اسلامي مردم ايران به رهبري امام خميني رحمة الله عليه مصادف بود. در سال 1363 براي ادامه تحصيل راهي شهر مقدس قم شد. دوره سطح را تا سال 1371 نزد مدرسان مشهور همچون آيت الله اعتمادي و مرحوم آيت الله پاياني، به پايان رساند. علاقه و اشتياق به معارف و حکمت اسلامي سبب شد که در ضمن دوره سطح به فراگيري آن‌ها نيز همت گمارد. پس از دروس تکميلي منطق، مقدمات فلسفه را نزد اساتيدي همچون آيت الله گرامي، دروس هيئت و نجوم را نزد آيت الله حسن زاده آملي و همچنين درس تفسير را نزد آيت الله جوادي آملي فرا گرفت. دروس خارج فقه اصول را با حضور در درس خارج کتاب الطهارة حضرت آيت الله تبريزي و خارج اصول حضرت آيت الله العظمي وحيد خراساني آغاز کرد و موفق شد تا پايان کتاب الطهارة و اندکي از کتاب الصلوة و بحث امارات خارج اصول را درک کند. دروس خارج کتاب الاجارة، کتاب الغصب، کتاب الحدود و الديات و کتاب الصوم را نيز نزد برخي اساتيد فرا گرفت. اشتغال به فلسفه و عرفان و همچنين تفسير ادامه يافت و مجلدات نخست اسفار را نزد آيت الله حسن زاده آملي و آيت الله جوادي آملي فرا گرفت و در درس تفسير معظم له نيز شرکت مي‌جست. در ضمن حضور در اين دروس، به مباحث قرآني نيز پرداخت و چندين مقاله درباره قرآن و علوم و معارف آن به نگارش درآورد. تحقيق و پژوهش در اين زمينه منجر به آن شد که با فضاي موجود پژوهشي آشنا شود و زمينه‌هاي خالي آن را به خوبي درک نمايد.
