ابوعبداللّه محمد بن احمد بن يوسف كاتب خوارزمى (متوفاى 387ق)، مورخ ایرانی، نویسنده حنفی، نویسنده دانشنامه مفاتیح العلوم در بلخ زاده شد. در نيشابور زندگى كرد و چندى در دربار سامانيان سمت دبيرى داشت. شهرت او بيشتر به‌واسطه كتابى است كه به‌صورت دايرةالمعارف به نام «مفاتيح العلوم»، در حدود 370ق و به نام ابوالحسن عتبى، وزير نوح ثانى سامانى، تصنيف كرد. اين كتاب از كهن‌ترين و معروف‌ترين دايرةالمعارف‌هاى عربى است.
