ادیب قاسمی (1238- 1308ه.ش)، نویسنده و شاعر طنزپرداز کرمانی در زمان قاجاریه بود. تدریس در دارالفنون و حشر و نشر با مشروطه خواهان را از ویژگی های بارز حیات او دانسته اند. وی نیستان و خارستان را با نظیره گویی از بوستان و گلستان سعدی تالیفکرد. این نظیره گویی طنزآمیز با ابتکار شخصی مولف خویش همراه گشته و مجموعه ای متنوع و مفرح را فراهم نمودهاست. بلاغت طنز در آثار ادیب قاسمی با شگردها وصنعت های خاصی در دو شاخه علم معانی و بیان برجسته شده که افزون بر معرفی سبک وی، یافته های ارزشمندی را در زمینه پیوند طنز و بلاغت سنتی ارائه نمودهاست. این پژوهش به شیوهای تحلیلی- توصیفی، شگردهای بلاغی طنزپردازی در آثار ادیب قاسمی کرمانی و کارکردهای هریک را در پیوند با مخاطب و کل متن تحلیل نمودهاست. یافته ها نشان داده که کاربرد صنعت های ادبی با محوریت تشبیه، در شکل گیری سبک ادیب و برجسته سازی طنز وی نقشی موثر داشته است.
