کتاب Choice Theory

"نظریه انتخاب" کتابی پیشگامانه از روان‌پزشک برجسته، ویلیام گلسر، است که نحوه‌ی درک ما از رفتار، روابط و سلامت روان انسان را بازتعریف می‌کند. در قلب دیدگاه گلسر، این ایده‌ی رادیکال اما شهودی قرار دارد که تقریبا تمام رفتارهای ما انتخاب‌شده‌اند - و با درک این واقعیت، می‌توانیم کنترل زندگی خود را به‌شیوه‌ای معنادارتر و کامل‌تر به دست بگیریم. این کتاب که با نثری روشن و قابل‌فهم نوشته شده، چارچوبی نیرومند برای رشد فردی، اثربخشی در روابط انسانی و سلامت عاطفی ارائه می‌دهد.
گلسر «نظریه انتخاب» را به‌عنوان انحرافی از مدل‌های سنتی روان‌شناسی که بر کنترل و سرزنش بیرونی تمرکز دارند، معرفی می‌کند. به‌جای آنکه افراد را قربانی شرایط یا اختلالات بدانیم، نظریه انتخاب معتقد است که همه‌ی رفتارهای انسانی از درون و بر پایه‌ی پنج نیاز اساسی برانگیخته می‌شوند: بقا، عشق و تعلق، قدرت، آزادی و سرگرمی. ما رفتارهای خود را در تلاش برای برآوردن این نیازها انتخاب می‌کنیم و درک این فرایند، به ما کنترل بیشتری بر زندگی‌مان می‌بخشد. کتاب توضیح می‌دهد که تلاش‌های ما برای کنترل دیگران - به‌ویژه در روابط نزدیک - اغلب به تعارض و نارضایتی منجر می‌شود. گلسر استدلال می‌کند که جایگزینی این عادت‌های مبتنی بر «کنترل بیرونی» با شیوه‌های مشارکتی و انتخاب‌محور، منجر به روابطی سالم‌تر و اصیل‌تر خواهد شد. او همچنین تأکید می‌کند که بسیاری از ناراحتی‌های روانی (از جمله افسردگی و اضطراب) از روابط ناخوشایند و نیازهای ارضا‌نشده ناشی می‌شوند، نه صرفا از عدم تعادل‌های شیمیایی یا سرنوشت.
موضوعات مورد بررسی در این کتاب:
*مسئولیت شخصی و عاملیت:*
یکی از اصول بنیادین نظریه انتخاب، تأکید بر مسئولیت‌پذیری فردی است. گلسر به‌جای آنکه مخاطب را تشویق به سرزنش شرایط یا دیگران کند، او را ترغیب می‌کند که نسبت به انتخاب‌هایش آگاه باشد و مسئولیت پیامدهای آن‌ها را بپذیرد. این دیدگاه، افراد را توانمند می‌سازد تا بر اعمال و احساسات خود تسلط بیشتری پیدا کنند.
*روابط با کیفیت:*
گلسر بر این باور است که کلید خوشبختی در ایجاد و حفظ روابط معنادار نهفته است. او بر اهمیت همدلی، شنیدن فعال و احترام متقابل تأکید دارد و نشان می‌دهد که جایگزینی سرزنش و اجبار با همکاری و تفاهم، می‌تواند روابط را متحول کند.
*بازتعریف سلامت روان:*
برخلاف مدل‌های پزشکی رایج در درمان اختلالات روانی، گلسر تفسیری مبتنی بر رابطه و انتخاب ارائه می‌دهد. به‌زعم او، بسیاری از مشکلات روانی ریشه در شکست‌های ارتباطی دارند و از طریق افزایش خودآگاهی و بهبود مهارت‌های بین‌فردی قابل حل هستند.
*آموزش و محیط کار:*
گلسر نظریه انتخاب را به حوزه‌های آموزش و کار نیز بسط می‌دهد و نشان می‌دهد که استقلال، مشارکت و اعتماد، انگیزه‌هایی به‌مراتب موثرتر از ترس، تنبیه یا کنترل بیرونی هستند. او معتقد است که مدارس و سازمان‌ها زمانی رشد می‌کنند که به افراد در یادگیری و عملکردشان اختیار و مسئولیت داده شود.
"نظریه انتخاب" نه فقط فلسفه‌ای درباره‌ی آزادی فردی است، بلکه راهنمایی عملی برای ساختن زندگی و روابطی سالم‌تر نیز به شمار می‌رود. ویلیام گلسر مخاطبانش را به بازاندیشی در باورهایشان نسبت به رفتار، مسئولیت و ارتباط انسانی فرا می‌خواند. پیام او هم آزادکننده و هم چالش‌برانگیز است: ما نمی‌توانیم دیگران را کنترل کنیم، اما قدرت فراوانی برای شکل دادن به زندگی خود داریم - اگر بخواهیم آن را به‌دست بگیریم. چه در زمینه‌ی فرزندپروری، ازدواج، آموزش یا رشد فردی، "نظریه انتخاب" راهی نو و امیدبخش به سوی رفاه عاطفی و رابطه‌ای پیش روی ما می‌گذارد.