رفتار مجموعهای از حرکات و کنشها است که به صورت منظم و دقیق به اجرا درمیآیند و مهارتها را به وجود میآورند و اگر در یک محدوده یا سنخ معین رارائه شوند الگوهای حرکتی را عرضه خواهند کرد.
از دیدگاهی دیگر یک رفتار زمانی عرضه میشود که بتواند تعادلی را به وجود آورد، و یا نیازی را کاهش دهد. از نگاه ریختگرایان مجموعه رفتاری فرد تابعی از ریخت و یا شکل بدنی اوست؛ مثال شوخ طبعی یا سادهگیری رفتارهایی هستند که با شاکله افراد چاق و کوتاهقد بیشتر جور در میآید. و یا متفکر و جدی بودن و همین طور داشتن رفتار وسواسی مرتبط با کسانی مطرح میشود که قد بلند و لاغری داشته باشند و نیز افراد عضلانی و درشت استخوان با اقتدارطلبی و هدایت کسان دیگر بیشترسنخیت خواهد داشت. رفتارگرایان محرکهای محیطی را عامل به وجودآورنده رفتار دانسته و انسان را موجودی منفعل در برابر تبلیغات و شکلدهیهای رسانهای معرفی میکنند.
گروهی دیگر از عاملهای وراثتی به دفاع پرداختهاند. اینان پدیدههایی چون درونگرایی و برونگرایی، اجتماعی بودن و جامعهگریزی را با کارکرد ژنها مرتبط دانسته، داشتن ثبات و یا عدم ثبات شخصیتی، تعادل روانی، کمالطلبی، خودشیفتگی، بدگمانی و غیره را به ژنها ربط میدهند وبه همینسان عامل بسیاری از اختلالات شخصیتی و سلوکی، پرهوشی و عقبماندگی ذهنی- که تعدادشان به ۳۵۰ نوع میرسد- را به عملکرد ژنها نسبت میدهند و پدیدههایی چون فزونکاری و نقص توجه، رفتار مقابلهای، اتیسم و بسیاری از اختلالاتی که اغلب کودکان و نوجوانان گرفتار آنها هستند، نشأت گرفته از کارکرد ژنها معرفی می کنند. در عین حال هستند از پژوهشگرانی که رفتار را حاصل یا بازده تعامل ارگانیسم با محیط، نهادها، ایدئولوژی، فرهنگ، باورها و سنن و ارزشهای مرتبط با آنها دانسته و معتقد به یک عامل محدود و جزیی نیستند ودر مطالعه هر رفتار عواملی چون ساختار خانواده، موقعیت، عادت، یادگیریهای قبلی، تجارب و سودمندی هر رفتار را مد نظر قرار میدهند. لازم به ذکر است که همه مفاهیم فوق بسیار مهماند.
در هر صورت مفهوم رفتار بسیار گسترده است و هر کس و هر دیدگاهی آن را با توجه به افق فکری و تجارب و یافتههای خود مورد توجه قرارداده است و لیکن آنچه در پژوهشهای مطرح شده در این کتاب مد نظر بوده نیل به دریافتهای تازهای است که هر چند پیش تر مطرح شده و دربارهشان آگاهیهایی بوده است، با این حال نکات تازه و نوینی در آنها هست که در پژوهشهای پیشین مغفول مانده و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته بودند.
کتاب رفتار برنامه ریزی شده