کتاب آدم های احمق

کتاب «آدم‌های احمق» اثری طنز به قلم شیخ «ابوالفرج ابن جوزی» عالم و سخنران عراقی در قرن ششم است که همچون ده‌ها کتاب دیگر این نویسنده نگاهی متفاوت به یکی از موضوعات خاص در جامعه‌ی عرب داشته است.
رویکرد اعراب مسلمان به مقوله‌ی طنز گاهی با تأیید و گاهی با مخالفت همراه بوده است. در برخی از رویکردها به احادیثی از پیامبر استناد می‌شود که بیان مطلبی به زبان طنز را باعث کاهش بار معنایی و اهمیت آن مطرح کرده‌اند. در رویکردی دیگر نیز به برخی دیگر از سیره و سنت اهل‌بیت استناد می‌شود که کلام طناز و خوش‌رویی رو از مهم‌ترین آموزه‌ها برای مسلمانان برشمرده‌اند. ابن جوزی که خود فقیه، عالم و مسلط به علم حدیث و تفسیر بوده است و به‌خوبی با آداب سخن آشنایی داشته است، از رویکرد طناز خود دفاع می‌کند و علت آن را نه از باب سبک و سخیف شمردن افراد و صنوف که نشان‌دادن معایب و ایرادات افراد در جامعه عنوان کرده است.
کتاب «آدم‌های احمق» که گزیده و ترجمه‌ای از کتاب مفصل‌تر به همین نام است در بیست و چهار فصل تدوین شده است. فصل‌های ابتدایی کتاب با سرفصل‌هایی چون معنی حماقت، حماقت غریزی است و تفاوت در حماقت به ذکر معانی مختلف حماقت و وجه غریزی یا غریزی بودن آن پرداخته است و در مقیاسی جالب درجات آن را طبقه‌بندی کرده است.
در فصول بعدی تحت عناوینی چون احمق‌های مشهور، عاقل‌هایی که دست به حماقت زدند و... انسان‌های احمق مشهوری که در تاریخ عرب دست به حماقت زدند را معرفی می‌کند و نوع حماقت آنها را مشخص می‌کند و در پایان حماقت را در بین صنوف و تیپ‌های مختلف اجتماعی بررسی می‌کند و با رویکردی طنازانه کژی و نادرستی برخی رفتارهای ناپسند از افراد مهم تاریخ عرب را نشان می‌دهد.
«آدم‌های احمق» کتابی است که در مواجهه‌ی اول لبخند را روی صورت مخاطب می‌نشاند؛ ولی در ادامه باعث می‌شود مخاطب به فکر فرورود و مشابهت‌هایی از انواع حماقت را در جامعه‌ی اطراف خود بازشناسد.