کتاب "آفرینش و تاریخ "تالیف "ابونصر مطهر بن طاهر مقدسی "که به مقدمه، ترجمه و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی به طبع رسیده است "دایرهالمعارفی است از فلسفه، تاریخ، اسطوره شناسی تطبیقی، دین شناسی، جهان شناسی، جغرافیا و رستاخیز شناسی، و در تمام این زمینهها، گاه اطلاعاتی عرضه میدارد که در هیچ کتاب دیگری نمیتوان یافت .در حقیقت تصویری است جامع از تلقی مردمان باستان و سه قرن اول عصر اسلامی نسبت به جهان، از آغاز آفرینش تا پایان آن ."دکتر شفیعی کدکنی همچنین یادآور میشود" :مولف را اگر نتوانیم حکیمی از طراز فارابی و رازی بدانیم ....هرچه هست مردی است جوینده و بر مجموعه دانشهای عصر خویش، از فلسفه و کلام و نجوم و تاریخ گرفته تا جغرافیا و ادب عرب و تاریخ مذاهب و ادیان و علم اساطیر و نشوریات، یعنی رستاخیز شناسی، مسلط و علاوه بر زبان عربی، آگاه از چندین زبان دیگر، از جمله سریانی و عربی و فارسی ."جلد اول از این مجموعه دو جلدی با اطلاعاتی درباره مولف سال تولد، تحصیلات و استادان، سفرها و شیوه تفکر او آغاز میشود .در پی آن، درباره ساختار کتاب و نوع موضوعات آن، ارزشهای کتاب، همچنین منابع آن سخن میرود، سپس مطلبی ذیل عنوان "آفرینش و تاریخ در منقولات قدما "نیز در مقدمه درج میگردد ;آن گاه یازده فصل از مطالب کتاب با این عناوین به طبع میرسد" :در تثبیت نظر و مهذب ساختن جدل"، "در اثبات آفریدگار و یکتایی آفریننده با دلایل برهانی و حجتهای ناگزیر کننده"، "در صفات باری تعالی و اسماء او و این که اعتقاد درباره قول و فعل او چگونه باید باشد"، "در تثبیت رسالت و ایجاب نبوت"، "در یادکرد آغاز آفرینش"، "در یادکرد لوح و قله و عرش و کرسی و فرشتگان و صور و صراط و میزان و حوض و اعراف و ثواب و عقاب و حجابها و سدره المنتهی و دیگر چیزهایی که موحدان روایت کردهاند و از امور آخرت است و اختلافاتی که در این باب هست"، "در آفرینش آسمان و زمین و آنچه در آن است"، "در ظهور آدم و پراکنده شدن فرزندان او"، "در یادکرد فتنهها و کواین و قیام قیامت سپری گشتن جهان ...و وجوب رستاخیز"، "در یادکرد پیامبران و مدت عمر ایشان و سرگذشت امتهای ایشان و اخبارشان، در نهایت اختصار و ایجاز "و "در یادکرد شاهان عرب و عجم و کارها و پیکارهای مشهور ایشان تا بعثت پیامبر ما ."
کتاب آفرینش و تاریخ (2جلدی)