کتاب خدای مرده زاد

کتاب «خدای مرده‌زاد» با زیر عنوان «دین، سیاست و غرب مدرن» به قلم مارک لیلا اثری درباره‌ی رابطه‌ی پیچیده بین دین و سیاست در تاریخ تفکر غرب است. در واقع، کتاب مارک لیلا یک بررسی تاریخی است از اینکه چه عواملی منجر به جدایی حوزه‌های دین و سیاست در دنیای مدرن غربی شد، جدایی که اغلب در این جوامع بدیهی تلقی می‌شود. ایده‌ی اصلی نویسنده در نوشتار «خدای مرده‌زاد» این است که تمایز بین دین و سیاست نتیجه‌ی طبیعی مدرنیزاسیون یا افزایش عقلانیت نیست، بلکه این نتیجه‌ی تحولات تاریخی خاصی در سنت مسیحی است که باعث واکنش غرب علیه الهیات سیاسی شد. الهیات سیاسی، آن گونه که مارک لیلا تعریف می‌کند، گفتمانی است که اقتدار سیاسی را مبتنی بر امر الهی تبیین می‌کند. به عبارت دیگر لیلا در صدد است تا سکولاریته شدن دنیای غرب مدرن را به خود سنت مسیحی برگرداند و نه تحولات علمی و مرجعیت یافتن عقل در دوران مدرن. در همین راستا لیلا بیان می‌کند که ریشه‌های این واکنش به تنش‌های ذاتی در آموزه‌های مسیحی، به‌ویژه ادعای مرکزی مسیحیان مبنی بر تبدیل شدن خدا به انسان از طریق مسیح برمی‌گردد. این ادعا سوالات عمیقی را در مورد ماهیت خدا و رابطه‌ی الهی با جهان ایجاد می‌کند. نویسنده دو عامل اصلی مفهوم تثلیث، با عناصر الهی و انسانی آن و همچنین تبدیل تاریخی مسیحیت از دینی اخروی به یک امپراتوری دنیوی را دلایل جدایی امر سیاسی از امر الهی معرفی می‌کند. از طرف دیگر مارک لیلا جنگ‌های مذهبی قرن شانزدهم را نقطه‌ی عطفی در این سیر تاریخی می‌داند. خشونت و هرج‌ومرجی که این جنگ‌ها به راه انداختند، متفکران را به جستجوی راه‌های جدیدی برای مفهوم‌سازی و سازمان‌دهی زندگی سیاسی سوق داد. نویسنده آثار توماس هابز را مثال می‌زند، که متن اصلی او «لویاتان» گفتمان سیاسی را از استنتاج یک نظم دنیوی از دستور الهی به استنتاج یک دولت سیاسی از قرارداد اجتماعی تغییر داد. به علاوه، باید در نظر داشت که این کتاب صرفا یک روایت تاریخی نیست، بلکه همچنین تحلیلی انتقادی از تلاش مداوم برای تبیین حیات سیاسی تحت اقتدار خداوند است. مارک لیلا بررسی می‌کند که چگونه این جست‌وجو به تفکر غربی شکل داده است و چگونه بر سیاست جهانی تأثیر می‌گذارد. «خدای مرده‌زاد» کتابی است که خوانندگان را با یکی از مهم‌ترین فصل‌های تاریخ معاصر آشنا می‌کند و شرح روشنی از نقش دین در شکل‌گیری و تغییر تفکر سیاسی غرب از عصر روشنگری تا پایان جنگ جهانی دوم ارائه می‌دهد.