برتلس، شرق شناس بزرگ روس می گوید «آگاهی ما بر زندگی عطار بسیار اندک است. » و این ناآگاهی آنجا کاممان را تلخ تر می کند که به یاد آوریم: عطار، خود در آثارش از جمله تذکرةالاولیا یکی از بزرگ ترین شارحان عرفای پیشین بوده است و باید طنز تاریخ را پذیرفت که «شناساننده » خود «ناشناس » مانده است هرچند به شهرگی او میان عرفا بسیار اندک شمارند. باری آنچه از فریدالدین محمّد نیشابوری می دانیم آن است که شیخ عطّار از شاعران پرمایه ی زبان فارسی در خراسان سده ی ششم و آغاز سده ی هفتم هجری بوده است. او پزشک و داروفروش بود و گاه روزانه تا پانصد تن مراجعه کننده داشت و این شغل را از پدرش میراث برده بود و به سبب همین پیشه، مشهور به عطار شد. تذکرة الاولیا از دو بخش تشکیل شده است: قسمت نخست از شرح احوال امام ششم شیعیان یعنی امام جعفر صادق (ع)آغاز می شود و طی هفتاد و دو پاره به حسین پارسی معروف به حاج می رسد که در سال 309 هجری قمری سرش در بغدادبر بلندای دار رفت. اما در قسمت دوم که طبق نسخه های گوناگون، دارای بیست تا بیست و پنج پاره است به عارفان بزرگ سده های چهارم و پنجم هجری می پردازد. این بخش در هیچ یک از نسخ قدیمی وجود ندارد و از آنجا که بسیاری از عطارشناسان اعتقاد دارند توسط کاتبی در سده های آتی به تذکرةالاولیا اضافه شده و البته حلاوت بخش نخست را نیز ندارد.
کتاب گزیده ی تذکرة الاولیا
عینک
