کتاب «پارادوکس داستان» نوشته جاناتان گاتشال که در سال 2021 منتشر شد، ماهیت دوگانه داستانسرایی را بررسی میکند. گاتشال به عنوان یک محقق ادبی به این می پردازد که چگونه داستان ها تمدن بشری را شکل داده اند و چگونه می توانند جوامع را متحد یا متفرق کنند. نویسنده کتاب را با اذعان به نقش اساسی داستان سرایی در تاریخ بشر آغاز می کند. داستانها برای انتقال دانش، ایجاد هویتهای فرهنگی مشترک و تقویت همدلی و همکاری در هر جامعهای ضروری هستند. آنها برای بقا و موفقیت جوامع بشری بسیار مهم بوده اند و به ما اجازه می دهند تا با ایده های پیچیده ارتباط برقرار کرده و پیوندهای اجتماعی ایجاد کنیم. با این حال، گاتشال استدلال می کند که همان قدرتی که داستان ها را مفید می کند، می تواند آنها را نیز خطرناک کند. داستانها میتوانند منجر به دستکاری روانی افراد شده و آن ها را فریب دهند، تعصبات و کلیشهها را تقویت کنند و منجر به شکاف و درگیری اجتماعی شوند. این ماهیت دوگانه داستان گویی همان چیزی است که گاتشال از آن به عنوان «پارادوکس داستان» یاد می کند. در بخش دیگری از کتاب نویسنده از دستورزبان جهانشمول داستان سرایی سخن می گوید که شامل بررسی عناصر مشترک داستان ها در تمام جهان، مانند قهرمانان داستان، چالش ها و درس های اخلاقی می شود. نویسنده پس از بررسی وجوه مختلف تاثیرگذاری داستانها بر افراد، به جنبه های تاریک داستان گویی می پردازد، بهویژه اینکه چگونه میتوان از آن برای دستکاری روانی و کنترل افراد استفاده کرد. او اشاره میکند که پشت بسیاری از بزرگترین آسیبهای تمدن - مانند تخریب محیط زیست، عوام فریبی و جنگ - اغلب روایتهای قانعکنندهای وجود دارد که واقعیت را تحریف میکند و تفکر عقلانی از مردم می زدایند. پس از این بررسی ها نویسنده راهکارهای مختلفی برای مدیریت داستان سرایی ارائه می کند. او خواستار رویکرد انتقادیتر به داستانها است و از ما میخواهد که روایتهایی را که به خوردمان می دهند و ما سپس به اشتراکشان میگذاریم، زیر سوال ببریم و موشکافی انتقادی کنیم.