کتاب پزشک دهکده

در زیر این بام، همچون کلبه ی فقیرانه ای که عیسی مسیح در آن بالیده شده، با بشاشت و بدون غرور وظایف بسیار مشکل مادری به انجام می رسیده است. چه قلب های رئوفی در اعماق زندگی از نظر پنهان مانده است! چه فقری و چه غنایی! آری سربازان، بهتر از سایر آدم ها، قدر شکوهی که در رفعت کفش های چوبی نو تعالی ی انجیل بی شیرازه وجود دارد می دانند. علاوه بر این، کتاب وجود دارد، متنی تاریخی، صحافی شده با پارچه ی ابریشمی موج دار، اطلسی؛ البته آنچه مهم است روح و محتوای کتاب است. ممکن نیست که انسان ایمان نیاورد به مذهبی که هدف اش خداوند است، در حالی که می بیند این زن، این مادر، همچون عیسی مسیح با محبت آفریده شده، خوشه چینی کرده، رنج کشیده، برای کودکان آواره مقروض شده، و در حساب هایش اشتباه کرده بدون اینکه بخواهد علت اش را بداند لذا برای مادر شدن تیشه به ریشه ی خود زده است. از لحاظ این زن، باید لزوما ارادت بین خوبان این دنیای دون و ادراک کنندگان عالم علوی را پذیرفت؛ از این رو فرمانده ژنستاس در حالی که سرش را تکان می داد زن را نگریست، سرانجام پرسید: -آیا آقای بناسیس پزشک خوبی است؟ - آقای عزیزم، نمی دانم، ولی بیچارگان را مجانی شفا می بخشد. ژنستاس درحالی که با خود زمزمه می کرد سخن از سر گرفت: -به نظر می رسد مطمئنا این مرد، انسانیست واقعی. -اه، بله آقا، آدم خوبی است! ... مردم اینجا در نماز صبح و شب شان هرگز او را فراموش نمی کنند. سرباز درحالی که چند سکه به مادر می داد، گفت: -مادر این حق شماست. در حالی که سکه ای به آن می افزود، سخن از سر گرفت: -این هم مال بچه ها. وقتی سوار اسب شد پرسید: -من از خانه ی آقای بناسیس زیاد دورم؟ -اه! نه آقای عزیزم، روی هم رفته نیم فرسخی راهست.

- آه! میزبان عزیزم، من در اردو غالبا خود را به خواب می زدم تا حرف های اسوارانم را بشنوم! من پس از داستان شکست تلخ مسکو هرگز به نمایشات پاریس نخندیدم به جز داستان خنده داری که گروهبان دوم سوار در مورد مشمولینی حکایت می کرد که از جنگ می هراسیدند. او می گفت که ارتش فرانسه به وضعیت بدی دچار شده بود، تمامی ی آن زندگان، یخ نوشیدند مردگان در جاده ها جا ماندند، سواد روسیه سفید را دیدند، اسب ها را به ضرب دندان ها قشو کردند، آنان که عاشق سرسره بازی بودند اسباب سرگرمی شان شده بود، شکمبارگان از گوشت یخ زده پرخوری کردند، زنان عموما خاموش بودند، و تنها چیزی که اسباب ناراحتی بود نداشتن آب گرم بود تا مردان ریش خود را بتراشند... خلاصه، او با ادای شوخی های جلف و بسیار خنده دار، درباره ی یک وکیل باشی پیر با بینی یخ زده، در حالی که نرستان اش می نامید داستان ها می گفت و خودش هم از خنده روده بر می شد.