کتاب «تعارض دعاوی ادیان» نوشتۀ عبدالرحیم سلمانی اردستانی، اثری در عرصه مطالعات دینی تطبیقی است که به نقد و تحلیل دقیق دعاوی و ادعاهای متضاد موجود در ادیان مختلف میپردازد. در این کتاب، اردستانی با رویکردی علمی و بینرشتهای، زمینههای بروز تعارضات نظری و عملی میان ادیان را بر اساس مبانی تاریخی، فلسفی و الهیاتی مورد بحث قرار میدهد و سعی میکند تا با بررسی عمیق منابع و متون دینی و تطبیق آنها با اصول معرفتی مدرن، پاسخهایی را به پرسشهای مطرح درباره صحت مطلقیت هر یک از دیدگاههای دینی ارائه دهد. در بخش ابتدایی کتاب، نویسنده به مروری بر مبانی نظری دعاوی ادیان میپردازد؛ از اهمیت مفهوم «حقیقت مطلق» گرفته تا چگونگی شکلگیری نظامهای اعتقادی و ادعای انحصاری بودن فرمان الهی در هر دین. او نشان میدهد که دعاوی دینی در بسترهای فرهنگی و تاریخی خاصی متولد میشوند و هر یک از ادیان، با استناد به منابع مقدس و روایات معتبر، ادعایی برای یکتایی و بیچون و چرایی راه حق مطرح میکنند. قلب کتاب شامل تحلیلهای تطبیقی و موردی فراوانی است که در آن، اردستانی به بررسی دقیق نقاط تقاطع و تضاد میان متون دینی، احکام و مبانی فلسفی ادیان مختلف میپردازد. او با ارائه نمونهها و مستنداتی از روایات مقدس و تفسیرهای کلاسیک، نشان میدهد که چگونه تفاوتهای بنیادین در برداشت از حقایق الهی، زمینه دشمنیها و تنشهای میان ادیان را فراهم آورده است. در نهایت نیز، نویسنده به بررسی پیامدهای عملی و اجتماعی این تعارض در دعاوی ادیان میپردازد. او با اشاره به تجربههای تاریخی و معاصر، نشان میدهد که چگونه این تضادها میتواند منجر به بروز مشکلات اساسی اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی گردد. او پیشنهاد میدهد که تنها از طریق گفتگوی سازنده و بهرهگیری از دیدگاههای میانرشتهای، میتوان به درکی نو از مفهوم حقیقت و وحدت انسانی دست یافت؛ دغدغهای که در دنیای امروز با ظهور چالشهای نوین چندفرهنگی و جهانی شدن، بیش از پیش اهمیت یافته است. به طور کلی، این کتاب، برای پژوهشگران، دانشجویان رشتههای مطالعات دینی، فلسفه دین و همچنین علاقهمندان به مباحث میانرشتهای در حوزه ادیان، منبعی خواندنی محسوب میشود.
درباره عبدالرحیم سلیمانی اردستانی
عبدالرحیم سلیمانی اردستانی (متولد ۱۳۳۸) پژوهشگر ادیان، استاد دانشگاه مفید و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم است.