کتاب راز سر به مهر 5

نگارش و گزارش راز سر به مهر اجازه می‌دهد تجربه این جمع خدمتگزار در مظّان نقد و نظر حاضران و آیندگان قرار گیرد و دریافته شود: آیا آنان به همان صفاتی که مقام معظم رهبری بارها ایشان را بدان سرافراز نمودند، موصوف بودند یا خیر؟

بحث دقیق و جامع، علمی و فنی درباره این قطعنامه، خود اثری مستقل را می‌طلبد که نشان دهد چگونه برای نخستین بار یک کشور محکوم توانست نه تنها از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد بدون تغییر در ماهیت نظام سیاسی خود خارج گردد، بلکه موفق شد مهمترین رکن نهاد نظام بین‌الملل (شورای امنیت) را وادارد تا برخلاف مصوبات قبلی خود که برنامه هسته‌ای صلح آمیز ایران را خطر دانسته بود، ناچار گردد از همه کشورهای جهان بخواهد تا در مسیر توسعه این برنامه همکاری کنند.

در سالهای اخیر که بحث خروج و ورود آمریکا به برنامه اقدام جامع مشترک، محور مساعی 1+4 گردیده، سخن فقط آن نیست که با این «برنامه توافق‌شده» چه باید کرد، بلکه ساختار حقوق بین‌الملل برای دهه‌های متوالی با این مسئله روبرو خواهد بود که با اهمیت اثرگذار قطعنامه مدت‌دار 2231 و پیوست‌های آن چه کند.

راز سر به مهر، یک «راز» مهم را نیز برای تاریخ معاصر می‌گشاید: «خودباوری». تجربه مذاکرات آن‌گونه که مقام معظم رهبری با آن موافقت نمودند، آزمونی بود در مسیر افزایش سطح آگاهی و خرد ملی ایرانیان که دل‌بستن به شرق و غرب سیاست، عبث است. آرمان انقلاب اسلامی نفی قدرت استکبار برای حفظ استقلال کشور بود. مذاکراتی پیوسته با پنج کشور فائق پس از جنگ و قدرت مسلط نظامی پیش از جنگ جهانی دوم آلمان که اراده آنان برچیدن توان هسته‌ای کشور بود و در این مسیر با سازوکارهای حقوقی پی افکنده شده از همان دوران جنگ، حصاری سخت را گرد ایران برکشیده بودند، یا تحریم‌هایی ظالمانه را به صورت فردی و جمعی وضع می‌کردند، برای نخستین نوبت این امکان را فراهم ساخت تا آرمان انقلاب ایران در عرصه دیپلماسی تحقق یابد. اراده ملّی ایرانیان این ‌بار بر بنیان همان ابزار و نظامات برساخته پس از جنگ جهانی دوم، غالب شد. قطعنامه 2231 از سوی همه قدرت یکپارچه جهان معاصر چه پس از جنگ دوم و چه پیش از آن با انشای اولیه جمهوری اسلامی ایران که روزی «خوانده» آن قوه «خواهان» بود، به مشورت گرفته شد تا نشان دهد در دنیای معاصر، ایران در کدامین تراز جای دارد.

روایت حاضر تنها مختصری از کوشش هیأت مذاکره‌کننده است؛ اما آن اهتمام سترگی که حقوق، امنیت و توسعه ایران را پیشنهاد همت خود ساخت، رهبری داهیانه این روند توسط مسئولان امر و ارزیابی‌های پیوسته کارشناسانه دلسوزانی بود که در کمیته‌های فنی، حقوقی، سیاسی، رسانه‌ای این مسیر در کنار هیأت مذاکره‌کننده کوشیدند و یا در کشور با سختکوشی و دقت نظر، به دور از جوّسازی‌های نامنصفانه، اشکالات و ابهامات مسیرهای پیموده شده را رصد کردند و اجازه دادند که مسئولان امر در تصمیم‌گیری‌های سخت، از دانش کارشناسی آنان بهره‌مند گردند، اصول مذاکراتی را ابلاغ کنند، خطوط قرمز را ترسیم دارند و راهبردهای لازم را تصویب نمایند.