کتاب شعر فارسی در کرانه های دور

«شعر فارسی در کرانه‌های دور» اثری ژرف و جامع از فرانکلین دی. لویس است؛ استاد برجسته‌ی ادبیات فارسی در دانشگاه شیکاگو که آثارش در زمینه‌ی ترجمه، نقد و پژوهش، تأثیر بسزایی در مطالعات ادبیات فارسی در سطح جهان داشته است. این کتاب که پس از درگذشت او در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، کوششی عالمانه و در عین حال شاعرانه است برای پاسخ دادن به یک پرسش بنیادین: چگونه اشعار و صداهایی که در دل فرهنگ ایرانی زاده می‌شوند، می‌توانند فراتر از مرزهای زبان، زمان و جغرافیا سفر کنند و همچنان زنده بمانند؟
لویس با دقت علمی و نثری روان، مسیر پر فراز و نشیب شعر فارسی را از دوران کلاسیک تا امروز دنبال می‌کند؛ از حضور پررنگ شاعرانی چون حافظ و مولوی در دل فرهنگ ایرانی، تا بازتاب و بازآفرینی آن‌ها در دنیای غرب. او در این مسیر، نقشی اساسی برای ترجمه قائل می‌شود؛ ترجمه را نه صرفا جابه‌جایی کلمات، بلکه گفت‌وگویی فرهنگی می‌بیند که در آن، معنا، حس و زیبایی شعر دوباره متولد می‌شود و در دل مخاطبان تازه ریشه می‌دواند. کتاب ساختاری ترکیبی دارد: هم رویکردی تاریخی و هم تحلیلی، و از طریق بررسی نمونه‌های عینی از ترجمه‌ها و اقتباس‌ها، به بررسی این می‌پردازد که چرا و چگونه اشعار فارسی - با مضامینی همچون عشق الهی، شوق وصال، مرگ و زیبایی - توانسته‌اند در دل فرهنگ‌ها و نسل‌های مختلف طنین‌انداز شوند. نثر لویس، همزمان که دقیق و دانشگاهی است، از شور و عشق به شعر فارسی لبریز است؛ خواننده را نه تنها در متن و تاریخ شعر فارسی غوطه‌ور می‌سازد، بلکه او را به تأمل درباره‌ی ماهیت خود شعر، مرزهای زبان و قدرت جهانی بیان شاعرانه دعوت می‌کند.
یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این کتاب، تأکید بر پویایی سنت شعری فارسی است؛ سنتی که به گفته‌ی لویس، در مواجهه با ترجمه‌ها، تفسیرهای نو و اجرای دوباره در موسیقی و هنرهای معاصر، همواره در حال بازآفرینی و گسترش است. برای او، مترجمان در این فرآیند نقش کلیدی دارند؛ آن‌ها سفیرانی فرهنگی‌اند که نه‌تنها معنا بلکه روح و جان شعر را به زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر منتقل می‌کنند. در کنار این، لویس به میراث شخصی و حرفه‌ای خود نیز وفادار می‌ماند: دغدغه‌ی شناخت و شناساندن شعر فارسی به مخاطبان جهانی. او که پیش‌تر با آثاری چون «رومی: گذشته و حال، شرق و غرب» جایگاه والایی در مطالعات ادبیات فارسی پیدا کرده بود، در این کتاب نیز به همان دقت علمی و نگاه انسان‌گرایانه پایبند می‌ماند.
«شعر فارسی در کرانه‌های دور» اثری است که هم برای پژوهشگران و دانشجویان مطالعات ادبی و هم برای دوستداران شعر، جذاب و آموزنده است؛ کتابی که نشان می‌دهد شعر فارسی نه میراثی ایستا، بلکه موجودی زنده است که از راه ترجمه و تفسیر، به گفت‌وگویی جهانی پیوسته است؛ صدایی که همچنان معنا می‌آفریند و مرزها را درمی‌نوردد.