به طور کلی برنامه ریزی را فرایند طراحی دستورالعملی می دانند که از آن طریق راه ها و وسایل برای پی گیری و به اجرا درآوردن این دستورالعمل تعیین می شود. از این رو، برنامه محصول فرایند برنامه ریزی است که بیان گر یک سری تصمیمات است درباره ی این که چه کارهایی، چگونه و با چه وسایل و تجهیزاتی، در چه مدت باید انجام گیرد. بنابراین، برای برنامه ریزی ویژگی ها و اصولی را در نظر می گیرند مانند: 1. نظام مند بودن، 2. داشتن کارایی، 3. انعطاف پذیری، 4. منطقی بودن، 5. هماهنگ بودن (هماهنگی هدف، هماهنگی هدف ها و ابزار های تامین آن ها، هماهنگی میان وسایل و هماهنگی میان بخش ها) و ... در مورد خصوصیات مطلوب برنامه ریزی اثر بخش تاکید بر 1. واقع گرایی 2. آینده نگری و جهت گیری فعال 3. اجتناب از تدوین هدف های کلی، مبهم و ضد و نقیض 4. داشتن چارچوب مفهومی و تشکیلات مناسب، 5. جامعیت (وسعت از لحاظ میدان و محتوا) 6. داشتن ساز و کارهای سنجش و تجدید نظر، 7. تعهد رسمی، یعنی پذیرفتنی بودن اجرای آن 8. تلفیق برنامه ریزی های بلند مدت یک بخش با برنامه ریزی های سایر بخش ها به ویژه تلفیق برنامه های آموزشی با برنامه های پنج ساله ی توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی. اثر بخش بودن برنامه ریزی های آموزشی مستلزم نوآوری و اصلاح نظام آموزشی است. منظور از اصلاح نظام آموزشی بازاندیشیدن در نقش نظام در ساختن جامعه و توسعه ی آن است و الزاما به معنای بازاندیشی درباره ی اهداف، سیاست ها، ساختار نظام آموزشی، برنامه های درسی، شیوه های آموزش و ارزشیابی، و مدیریت اثر بخش است و به طور کلی ایجاد تغییرات اساسی در کالبد نظام است. برنامه ریزی اثر بخش متضمن به کارگیری ایده های نو،روش ها، فناوری جدید، راهکارهای جدید به منظور بهبود کارایی درونی و بیرون نظام، و در یک کلام، بهبود کیفیت نظام در راستا چشم اندازهای بلند مدت و برنامه های توسعه ی کشور است.
کتاب برنامه ریزی آموزش و پرورش
آگه