کتاب اسلام و مبانی حکومت

علی عبدالرازق (۱۸۸۸–۱۹۶۶) اسلام‌پژوه فقیه، نظریه‌پرداز، حقوقدان، و از اصلاح‌طلبان مسلمان بود. آوازه کتاب او «الاسلام و اصول الحکم» مرزهای مصر را درنوردید طوری که او را با نام صاحب کتاب الاسلام و اصول الحکم می‌شناسند.

گفته شده که از هنگام ورود صنعت چاپ به مصر، هیچ کتابی جنجالی‌تر از «الاسلام و اصول الحکم» به چاپ نرسیده‌است. در ۱۹۲۵ گروه ۲۴ نفره علمای تراز اول الازهر به نام «هیئت کبار علما در الازهر» پس از جلسه محاکمه با حضور علی عبدالرازق، او را محکوم کرده و کتابش را مخالف با دین اسلام تشخیص دادند. آنها در پایان این نشست تصمیم گرفتند که علی عبدالرازق از دانشگاه الازهر بیرون شود، همهٔ گواهی‌نامه‌هایی که از الازهر به دست آورده از او گرفته شوند، از وظیفه‌اش به عنوان حاکم شرع، پایین کشیده شود، نام او از همهٔ اوراق اداری الازهر و دیگر نهادهای دینی پاک شود و از هر وظیفه‌ای که برعهده دارد اخراج شود و هر مستمری‌ای که از هر منبعی دریافت می‌کند قطع شود، و پس از آن شایستگی عهده‌داری هیچ وظیفهٔ عمومی را - خواه دینی یا دنیوی- نخواهد داشت.

نویسنده این کتاب، بحثی را در زمینه مفهوم خلافت و امامت در اندیشه و تاریخ اسلام طرح می کند و در ادامه نتیجه می گیرد که پیوند نظام خلافت با اصل اسلام بیگانه می نماید و پایه و اساسی در ریشه ها و مبانی معتبر اسلامی از جمله "کتاب"، "سنت "و "اجماع "ندارد .او خلافت را نزد اندیشمندان مصری صورت مکروهی از میان راه های حکومت داری در تاریخ اسلامی می داند .ویژگی بارز این کتاب که در زمان سلطنت احمد فواد انتشار یافت این است که کتاب حاضر در رشد گرایش ضدیت با سلطنت مصر و ملک فواد نقش اساسی ایفا نمود