کتاب فیلم کوتاهی درباره ی دیگران

ژان کلود کاری‌یر یکی از مهمترین فیلمنامه‌نویسان جهان سینما بود. او برای ما ایرانی‌ها هم شخصیتی آشناست، همسر او ایرانی است. کاری‌یر با فرهنگ و ادبیات ایران، کاملا آشنا بود و با کمک همسر ایرانی‌اش، نهال تجدد، گزیده‌ای از غزلیات شمس را به فرانسه ترجمه کرده است. او بارها به ایران سفر کرده بود . کاری‌یر اقتباسی از منطق‌الطیر عطار با عنوان «مجمع مرغان» نیز انجام داده است که در واقع نمایشنامه‌ای است برای پیتر بروک؛ این نمایشنامه به فارسی هم ترجمه شده است. از دیگر ارتباط‌های کاری‌یر با سینمای ایران، می‌توان به نقش کوتاهی که در فیلم «کپی برابر اصل» عباس کیارستمی بازی کرده است اشاره کرد. او با کیارستمی هم رفاقت داشت و قرار بود اقتباسی برای او انجام بدهد که به سرانجام نرسید.
در طی سفرهای کاری‌یر به ایران، گفت و گوهایی هم با او انجام شده است؛ از جمله گفتگوی مفصل محسن آزرم با او که بخشی از آن در سه شمارۀ روزنامه شرق به چاپ رسیده است. کتاب «فیلم کوتاهی درباره‌ی دیگران» در واقع نسخۀ کامل آن مصاحبه است که محسن آزرم آن را مکالمه با کاری‌یر می‌نامد. پیش از این، کتابی در زمینۀ فیلمنامه‌نویسی هم از کاری‌یر به فارسی ترجمه شده بود. ویژگی کاری‌یر که گفتگو با او را جذاب می‌کند و علاقمندان به فیلمنامه‌نویسی و سینما نیز دوست دارند این گفتگو را بخوانند، تجربۀ ارزشمند و کار با کارگردان‌های بزرگ و برجسته سینماست. از مشهورترین کارگردان‌هایی که کاری‌یر به عنوان فیلمنامه‌نویس با او کار کرده، لوئیس بونوئل، کارگردان سورئالیست سینماست. برخی از فیلمنامه‌هایی که او نوشته است جزء آثار ماندگار تاریخ سینما هستند. «سبکی تحمل‌ناپذیر هستی»، «میل مبهم هوس» و «جذابیت پنهان بورژوازی» از جملۀ این فیلم‌ها هستند؛ کاری‌یر برای هر سۀ این فیلم‌ها، نامزد دریافت جایزه اسکار فیلمنامه‌نویسی شد. «دانتون»، «سیرانو دو بروژاک» و «پروانه روی شانه» برخی دیگر از فیلم‌های مهم او در مقام فیلمنامه‌نویس هستند.
یکی از نکات مهم کارنامۀ حرفه‌ای کاری‌یر، اقتباس از رمان‌های بزرگ دنیای ادبیات است از میلان کوندرا گرفته (سبکی تحمل‌ناپذیر هستی) تا گونتر گراس (طبل حلبی). فیلمنامه‌نویسی و اقتباس ادبی از معضلات سینمای ایران است از این رو وجود کتاب «فیلم کوتاهی درباره‌ی دیگران»‌ و گفتگو دربارۀ تجربه‌های کاری‌یر می‌تواند برای فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران نکته‌های مفید فراوانی داشته باشد. بخش جالب دیگر این کتاب، یک مکالمه با کیارستمی دربارۀ کاری‌یر است. با توجه به دوستی کیارستمی با کاری‌یر نقل خاطراتی از او جالب و برای خواننده جذاب است. مکالمه با کیارستمی در واقع مقدمۀ این کتاب است. کیارستمی با همکاری کاری‌یر فیلمنامه‌ای نوشته بود که ادامۀ فیلم «کپی برابر اصل» است که فرصت ساخته شدن این فیلم فراهم نشد. دیگر نه کیارستمی در این دنیا هست و نه کاری‌یر.
علاقمندان به سینما و فیلمنامه‌نویسان می‌توانند با کتاب «فیلم کوتاهی درباره‌ی دیگران»، حضور این بزرگان را در کنار خودشان احساس کنند و همچنان از آن‌ها بیاموزند.