«خاطرات میرزاعلی محمد دولت آبادی از روی اصل دفترچه های پنج گانه خط او در این مجموعه به چاپ می رسد. این خاطرات به قلم نویسنده ای است که خود در مقداری از جریان ها دخیل بوده یا آن ها را مشاهده کرده بود یا اطلاعات و اخباری از آن پیشامدها شنیده بود. این خاطرات به دو گونه نوشته شده، قسمتی گذشته نویسی است اما دفترهای سوم به بعد جنبه ی روزانه یا هفته نویسی دارد. این خاطرات دربرگیرنده ی عمده وقایعی است که منتهی به صدور فرمان مشروطیت و سپس واقعه ی به توپ بستن مجلس و ایجاد دوره ی استبداد شد. مولف اغلب در جریان آن وقایع ورود داشته یا مطالبی است که از طرفداران سیدعلی بهبهانی و سید محمد طباطبایی و برادر خود میرزا یحیی و نیز ملک المتکلمین شنیده بوده و چون از حدوث وقایع آگاهی می یافته در این دفاتر درج ساخته است.»
سخن
ایرج افشار
