کتاب ساسانیان و اعراب

موضوع کتاب پیش رو، بررسی کشاکش های دیپلماتیک دولت های ساسانی و بیزانس در شبه جزیرۀ عربستان طی سدۀ ششم میلادی است. رقابت دیپلماتیک میان این دو قدرت بزرگ جهان اواخر عهد باستان در پاره ای از منابع کهن مکتوب و کتیبه ای بازتاب یافته، اما تاکنون آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفته است. در این پژوهش کوشش شده تا از تمام منابع کهن که برای موضوع مورد بحث حائز اهمیت هستند، استفاده شود؛ از جملۀ این منابع می توان به منابع عربی اسلامی، منابع سریانی، منابع فارسی میانه، منابع یونانی و همچنین کتیبه های یافت شده از شبه جزیرۀ عربستان اشاره نمود. در این کتاب از یک متن کمتر شناخته شدۀ سریانی موسوم به «نامۀ شمعون بیت آرشامی دربارۀ شهیدان نجران» استفاده شده است. متن سریانی این نامه که در میانۀ سدۀ ششم میلادی توسط شمعون، اسقف مسیحیان میافیزیت قلمرو دولت ساسانی، در خصوص کشتار مسیحیان شهر نجران به دست نیروهای حمیری نگاشته شده، حاوی سرنخ هایی از چگونگی اهمیت روابط دیپلماتیک رومیان و ساسانیان در سدۀ ششم میلادی در قبال شبه جزیرۀ عربستان است. اشارات موجود در این متن در تکمیل با داده های به دست آمده از سایر منابع کهن اساس این پژوهش را تشکیل می دهد. هدف اصلی این کتاب، نشان دادن اهمیت نقش دیپلماسی دولت ساسانی و بیزانس طی سدۀ ششم میلادی در شکل دهی به اوضاع سیاسی و دینی شبه جزیرۀ عربستان و همچنین تأثیر این رقابت دیپلماتیک در سرنوشت تاریخی عربستان طی قرن هفتم میلادی و برآمدن اسلام است. از آنجایی که چنین موضوعی تاکنون دست مایه پژوهش های بسیار زیادی به زبان فارسی بوده است، در این کتاب به شکل عامدانه سعی بر آن بوده تا از تکرار مکررات پرهیز و از دریچه ای دیگر به این موضوع نگریسته شود.