بحث در این کتاب در شش فصل تقسیم بندی شده و هر بخش شامل چند موضوع و مبحث است. پس از ارائه طرح پژوهش و توضیح طرح تحقیقی، فصل اول به معرفی عبدالرزاق صنعانی و کتاب «المصنف» اختصاص یافته است. فصل دوم به ساختار جمعیتی جامعه اسلام اختصاص دارد. در این بخش سعی شده تا به ترکیب جامعه اسلامی بر اساس دو شاخص «نسب» و «دین» و علل و عوامل این دسته بندی ها توجه شود و در نهایت تغییراتی که با ورود اسلام در جایگاه برخی از طبقات و گروه های اجتماعی پدید آمد، بررسی و مطالعه شود.
فصل سوم با عنوان مراحل شکل گیری و ساختار خانواده، به طور ویژه مراحل تشکیل زندگی را از ابتدا یعنی بحث خواستگاری تا ازدواج و پس از آن فرزندآوری و رسوم مربوط به آن را بررسی کرده و بخشی نیز به بحث طلاق و مسائل مربوط به آن اختصاص دارد. از آنجا که در این فصل بخشی به تولد و رسوم مربوط به آن پرداخته است، بنابراین بخش پایانی این فصل مبحثی دربارۀ وفات و مرگ و عادات مربوط به آن دارد.
فصل چهارم درباره مشاغل و مناصب است که هدف از آن معرفی و شناخت انواع گوناگون فعالیت هایی بوده که مردم در جزیره العرب برای امرار معاش و گذران زندگی خود انجام می دادند. در این فصل نیز سعی شده تا با تقسیم مشاغل به کارهای خدماتی، تولیدی و تجاری به معرفی آنها و کسانی که عهده دار این مناصب و مشاغل در جامعه بودند، پرداخته شود.
فصل پنجم به شیوه های معیشتی یعنی خوراک، پوشاک، مسکن و وسایل زینتی و آرایشی اختصاص یافته و ذیل هر بخش به معرفی نمونه های رایج مورد استفاده مردم پرداخته شده است. فصل ششم به شیوه های سرگرمی مرسوم میان مردمان جزیره العرب مانند انواع مجالس علمی، شعر و موسیقی و تحولاتی که پس از اسلام در این مجالس پدید آمد، می پردازد و در نهایت برخی بازی های رایج میان مردم را به تصویر می کشد. در پایان نیز خلاصه ای از مهم ترین نتایج پیرامون زندگی اجتماعی مسلمانان ارائه شده است.
کتاب زندگی اجتماعی مسلمانان در قرن اول و دوم هجری
علم