کتاب ایزد بانوان

کتاب "ایزدبانوان در فرهنگ و اساطیر ایران و جهان" تألیف دکتر صدرالدین طاهری (-۱۳۶۰)، استاد دانشگاه هنر اصفهان و شناخته شده در دنیای علم و ادبیات است. در این آثار متمرکز بر جهان‌بینی و تجلی‌های ایزدبانوان در فرهنگ‌ها و اساطیر مختلف، به تحلیل مفاهیم و نمادها پرداخته است.

فراهم آوردن نیازهای اقتصادی انسان به وسیله باورها، جشن‌ها و مراسم دینی، نقش مهمی در فرایند تأمین برکت و باروری دارد. از جمله، نیاز به تأمین محصول بیشتر برای تغذیه و نیاز به تعداد بیشتری از فرزندان برای کمک به کشاورزی و حفاظت از خانواده و قبیله در زمان جنگ. تاریخ‌نگاری نشان می‌دهد که مردمان در دوران پیش از تاریخ نیز با سعی در نزدیک شدن به منابع نیروی باروری و انرژی مثبت، آیزدها و خدایان زنانه را احترام می‌گذاشته و تندیس‌ها و آیتم‌های مذهبی از این جنبه‌ها ساخته و در جاهای مقدس نگه داشته‌اند. این عمل در دوره‌های تاریخی برخی با تغییرات در اعتقادات و آیین‌ها ادامه یافته است.

تأثیرات این دوران نیز هنوز در زبان و گفتار ما حاضر است. عباراتی مثل "زبان مادری"، "سرزمین مادری"، "مام میهن" و "مادر طبیعت" نشان از این تأثیرات دارند. واژه "زن" در زبان فارسی از ریشه "زی" و "زیستن" به‌وجود آمده است. هم‌چنین، در زبان‌های سامی، واژه "حوا" نیز هم‌ریشه با "حیات" است. مفهوم اصلی "مادرمرکزی" نه تنها به قوت زنانه اشاره دارد، بلکه به نقش مهم مادر به‌عنوان مبدأ زندگی. این نیرو به دلیل جایگاه مادری زن در جامعه و خانواده به او تعلق می‌گیرد؛ زیرا زایش و تولد مبنای برتری اجتماعی و اقتصادی خانواده، استمرار تبار و بقای یک نژاد است.