حاتم بن عبدالله بن سعد طایی، از جمله شعرا و فصحای عرب پیش از اسلام است که در سده ششم میلادی می زیسته و بیشتر برای کرم و سخاوت ذاتی و بیش از اندازه اش در میان اعراب دوره جاهلیت مورد تکریم و تحسین قرار گرفته است.
وی از جمله نامداران و قدمای عرب به شمار می رود که به خاطر این فضیلت ویژه در دوره اسلامی نیز به نیکنامی مشهور ماند و زبانزد اهل ادب و اخلاق قرار گرفت. در ادب فارسی هم، از آنجا که معادل ایرانی برای او نیافتند، به تبعیت از ادبیات عرب، حاتم را همچون نمونه جود و کرم پذیرفتند و از عالم عامی بدو مثال زدند.
ابوعدی حاتم ابن عبدالله بن سعد طایی "مشهور به حاتم طایی" از سواران، دلاوران، راهزنان، شاعران و بخشندگان مشهور عرب در عهد جاهلیت است که 46 سال قبل از هجرت می زیسته است. او را در وجود و سخا مثل می زنند و در باب بخشندگی و مهمان نوازی او داستان های بسیار نقل کرده اند.
اخبار حاتم طایی در کتب ادب مثل اغانی، عقدالفرید و... پراکنده است. در ادبیات عرب، حاتم طایی در قالب شخصیتی محبوب جلوه گر می شود. در ادبیات فارسی، غیر از ذکر بعضی حکایات درباره ی او در گلستان و بوستان سعدی و امثال آن ها، حاتم در لباس قهرمان کتاب قصه ی حاتم طایی یا قصه ی هفت سیر حاتم یا قصه ی هفت سوال حاتم طایی درمی آید. قصه ی هفت انصاف حاتم طایی را نیز باید دنباله ی همان پنداشت.
کتاب حاتم نامه
معین