کتاب بدهی: پنج هزار سال نخست

از همان ابتدای پیدایش بشر بر روی کره زمین تا به امروز، انسان‌ها برای رفع نیازهای خود و اعتلای کیفیت زندگی‌شان، دست به دادوستد با یکدیگر زدند. با گذر زمان و افزایش پیچیدگی‌های جوامع انسانی، اشکال جدیدی از مبادله نیز میان افراد ظهور کرده و مفاهیمی همچون پول، سرمایه، انباشت ثروت و... به وجود آمدند. اما در این میان، علاوه بر پیدایش این مفاهیم نوین، برخی مباحث اقتصادی که در گذشته نیز وجود داشتند، همچنان به بقای خود ادامه دادند. یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین این مباحث، پدیده بدهی است. بدهی به معنای دارایی واگذارشده به یک شخص، در تاریخ بشر قدمت بسیاری داشته و یکی از بااهمیت‌ترین مفاهیم علم اقتصاد به شمار می‌رود، ازاین‌جهت، مطالعه این پدیده و شناخت سیر تکوین آن، بر تمامی علاقه‌مندان به اقتصاد امری ضروری است. کتاب «تاریخ پنج‌هزارساله بدهی» اثر دیوید گریبر، انسان‌شناس و کنشگر آمریکایی، و ترجمه مصطفی آقایی، یکی از بهترین متون تألیف شده در راستای نیل به این هدف است. نویسنده در این کتاب با نگاهی به تاریخ اقتصاد جهان به توصیف وضعیت بدهکاری مردم در تاریخ و تا امروز می‌پردازد و درباره این نکته که ۵ هزار سال، یعنی از آغاز تاریخ کتابت در جهان مسئله بدهی در دنیا وجود داشته، سخن می‌گوید. این کتاب بحران‌های مالی و بدهکاری‌های بزرگ جهان را برمی‌شمارد و با نگاهی به تاریخ به دنبال اساسی‌ترین چالش‌های مفاهیمی به نام پول، وام، بدهی، طلب و هر گونه ابزار مالی مبادله است. تاریخ پنج‌هزارساله بدهی، در دوازده فصل شامل درباره تجربه سردرگمی اخلاقی، افسانه مبادله مستقیم، بدهی‌های کهن، ظلم و رستگاری، رساله‌ای مجمل در باب زمینه‌های اخلاقی روابط اقتصادی، بازی با سکس و مرگ، شرافت و تنزل مقام یا درباره بنیان‌های تمدن معاصر، اعتبار علیه شمش و چرخه‌های تاریخ، عصر محوری (۸۰۰ ق.م. - ۶۰۰ ق.م.)، اعصار میانه (۶۰۰ م. - ۱۴۵۰ م.)، عصر امپراطوری‌های بزرگ و سرمایه‌دار (۱۴۵۰ - ۱۹۷۱ م.) و آغاز چیزی که هنوز نامشخص است (۱۹۷۱ تاکنون) نوشته شده است. مطالعه این کتاب می‌تواند برای تمامی خوانندگان تجربه‌ای لذت‌بخش به ارمغان آورد.